Klimat rosnących strat – ubezpieczyciele istotnym ogniwem w zarządzaniu ryzykiem klimatycznym

- Ubezpieczenia są kluczowe dla budowania odporności społecznej i gospodarczej na skutki występowania katastrof naturalnych. W państwach, gdzie ubezpieczenia są powszechne, możliwa jest szybka odbudowa mienia osób prywatnych, przedsiębiorstw oraz infrastruktury publicznej. Życie wraca do normy po kilku, kilkunastu miesiącach – mówi Jan Grzegorz Prądzyński, prezes zarządu Polskiej Izby Ubezpieczeń.

Ubezpieczyciele, zabezpieczając finansowo poszkodowanych, oprócz przyczyniania się do przyspieszenia odbudowy mienia i przywrócenia stabilności gospodarki wpływają na poprawę poczucia bezpieczeństwa społeczeństwa. „Mapa ryzyka Polaków”[1] wskazuje, że najbardziej boimy się silnego wiatru lub huraganu, a ocieplenie klimatu zajmuje ósme miejsce na liście największych obaw.

Podczas występowania niszczycielskich zjawisk pogodowych wyraźnie ujawnia się problem niedoubezpieczenia mienia. Nieaktualizowane sumy ubezpieczenia mogą skutkować tym, że to poszkodowany musi ponieść dodatkowy koszt odtworzenia majątku. Wypłacane odszkodowania, wynikające z zawartej umowy, pokrywają tylko część całkowitej kwoty. Dla części przedsiębiorców mogą więc stanowić ryzyko nie tylko niższych zysków, ale nawet ogłoszenia upadłości.

Poziom penetracji ubezpieczeń daje obraz wpływu katastrof naturalnych na gospodarkę. To państwo ponosi wydatki, aby odbudowywać nieubezpieczone mienie, natomiast ograniczona produkcja po wystąpieniu szkód zmniejsza wpływy do budżetu. Może to prowadzić do powstania spirali spowolnienia wzrostu i rosnącego zadłużenia kraju.

Prewencja przede wszystkim

Eksperci od lat podkreślają, że jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania, należy spodziewać się dalszego znacznego wzrostu negatywnych skutków ekstremalnych zdarzeń pogodowych. W tej sytuacji szczególnie ważne są systemowe działania prewencyjne, o których jest mowa w raporcie PIU. Należą do nich m.in. planowanie przestrzenne uwzględniające potencjalne ryzyka klimatyczne, wprowadzanie zaktualizowanych norm budowlanych, utrzymywanie odpowiedniego stanu technicznego obiektów inżynieryjnych czy wymiana informacji.

- Ochrona klimatu jest zadaniem dla nas wszystkich. Polski rynek ubezpieczeń traktuje je bardzo poważnie. Zakłady ubezpieczeń i reasekuracji inwestują znaczące środki w rozwiązania ekologiczne. Trzeba jednak pamiętać, że bez działań prewencyjnych, w które są zaangażowane wszystkie strony, koszty ochrony mogą być zbyt wysokie. Prewencja obniża poziom ryzyka i może sprawić, że jest ono ubezpieczalne - dodaje Jan Grzegorz Prądzyński.

ESG i zielona transformacja niemożliwa bez ubezpieczycieli

Transformacja energetyczna jest kluczowym kierunkiem w zapobieganiu dalszym gwałtownym zmianom klimatycznym. Według danych przedstawionych w raporcie „Klimat rosnących strat” sektor energii odpowiedzialny jest za około 73% globalnej emisji gazów cieplarnianych. Branża ubezpieczeniowa wspiera zieloną ewolucję poprzez wspieranie transformacji energetycznej i zabezpieczanie przed skutkami zmian klimatycznych.

- W naszej opinii zielona transformacja nie będzie możliwa do przeprowadzenia bez zaangażowania zakładów ubezpieczeń i reasekuracji. Ich produkty zapewniają bezpieczeństwo finansowe inwestorów, projektantów, wykonawców, a także operatorów nowych obiektów. Ubezpieczyciele pełnią też szczególną funkcję inwestorów instytucjonalnych, przekierowując przepływy finansowe do przedsiębiorstw i projektów, które przyczyniają się do walki ze zmianami klimatycznymi - mówi Marcin Sadek, partner EY.

- Ubezpieczyciele  mogą również podejmować inicjatywy na rzecz wspierania zrównoważonego rozwoju, np. deklarując rozwój produktów wspierających transformację klimatyczną, zniżki dla rozwiązań ESG czy też działania na rzecz poprawy zdrowia, jakości życia i bezpieczeństwa społeczeństwa poprzez kampanie społeczne. Pełnią też istotną rolę w obszarze edukacji, ucząc, że warto posiadać zabezpieczenie od kataklizmów, w szczególności obejmujące mienie, oraz regularnie aktualizować sumy ubezpieczenia – dodaje Hanna Ulańska, partner EY.

Kluczowe liczby i fakty:

• 16 mld EUR – straty, jakie poniosła Polska w wyniku zmian klimatycznych w ostatnich 40 latach.
• 487 mld EUR – straty, jakie poniosły wszystkie kraje Unii Europejskiej w wyniku zmian klimatycznych w ostatnich 40 latach.
• 170 – liczba katastrof naturalnych w 2021 roku na świecie.
• 7 368 – liczba bezpośrednich ofiar katastrof naturalnych w 2021 roku na świecie.
• 159 mld USD – luka między stratami z powodu katastrof naturalnych a stratami ubezpieczonymi w 2021 roku na świecie.
• 39,3% – średni procent ubezpieczonych strat w latach 1980-2021 na świecie.
• Najwięcej strat przyniosły: huragan IDA w USA (65 mld USD) oraz powódź BERND w Europie (54 mld USD).
• Negatywny wpływ upałów i suszy na gospodarkę można było już zaobserwować w 2022 r. Latem notowane były rekordowe temperatury w całej Europie Zachodniej, na Wyspach Brytyjskich nawet 40 st. Celsjusza. Oznaczało to rekordy w poborze mocy. Upałom towarzyszył niedobór opadów, co spowodowało spadek poziomu rzek do ekstremalnie niskich wartości. Ze względu na brak wystarczającej ilości wody wystąpiły znaczące ograniczenia w produkcji energii elektrycznej w elektrowniach wodnych i jądrowych. To z kolei przyczyniło się do skokowego wzrostu cen na giełdach energii elektrycznej.
• W tym roku lipiec jest powyżej normy temperaturowej w Polsce. Podobnie, w sierpniu w całym kraju średnia miesięczna temperatura powietrza najprawdopodobniej będzie kształtować się powyżej normy wieloletniej z lat 1991-2020.
• W ostatnich latach zakłócone zostało odbudowywanie się zasobów wodnych. Wbrew obiegowym opiniom jest ono wynikiem intensywnych susz z lat 80. i 90. ubiegłego wieku.
• Prawdziwie katastroficzny scenariusz może wystąpić, gdy dojdzie do nałożenia się warunków obecnie obserwowanej suszy hydrologicznej i ekstremalnie surowych susz meteorologicznych, jakie już miały miejsce w przeszłości.
• W latach 2016-2021 zakłady ubezpieczeń zgłosiły do UKNF 237 katastrof naturalnych, z tytułu których wypłaciły 3,622 mld PLN odszkodowań.
• Największe zniszczenia powodowały deszcze nawalne, podtopienia, burze, grad i huragany.
• W Polsce 71% budynków jednorodzinnych ubezpieczonych jest od huraganu, a 63% od ryzyka powodzi.
• Wybudowanie suchego zbiornika w Raciborzu powoduje, że ubezpieczone straty przy takich samych powodziach, jakie miały miejsce w latach 1997 i 2010, byłyby niższe odpowiednio o 19 i 11%. Przyjmując założenie, że ubezpieczonych było wtedy jedynie 30-40% szkód, można oszacować, że dzięki tej inwestycji udałoby się uniknąć szkód o łącznej wartości 2-2,67 mld PLN. Szacunki te dotyczą jedynie szkód bezpośrednich.
• Zakłady ubezpieczeń odgrywają istotną rolę w zielonej transformacji energetycznej poprzez oferowanie produktów ubezpieczeniowych zabezpieczających inwestycje. Ubezpieczyciele pełnią też szczególną funkcję inwestorów instytucjonalnych, kierując przepływy finansowe na przedsiębiorstwa i projekty, które przyczyniają się do walki ze zmianami klimatycznymi.
• Firmy i podmioty realizujące inwestycje korzystają z ubezpieczeń mienia, odpowiedzialności cywilnej, ubezpieczeń cybernetycznych, ubezpieczeń od utraty zysków oraz zabezpieczeń w postaci gwarancji ubezpieczeniowych.

1 stopień Celsjusza o tyle wzrośnie średnia globalna temperatura między 2020 a 2050 r.

Obecnie najbardziej prawdopodobnym scenariuszem jest wzrost globalnej temperatury o 2 stopnie Celsjusza do 2050 roku w porównaniu do ery przedprzemysłowej oraz wzrost o 1 stopień Celsjusza średniej globalnej temperatury między 2020 a 2050 rokiem. Na świecie spowoduje to m.in. wzrost poziomów mórz oraz rekordowe temperatury powietrza, również takie, które są niebezpieczne dla ludzi. Zwiększy się także intensywność parowania, co spowoduje zaburzenia w gospodarce wodnej. Zmiany szczególnie odczuje rolnictwo. Szacuje się, że światowe plony kukurydzy i soi mogą spaść o ok. 5% w drugiej połowie dwudziestego pierwszego wieku.

JEDNYM Z NAJWIĘKSZYCH NIEBEZPIECZEŃSTW SĄ ROSNĄCE AMPLITUDY TEMPERATUR.

Obecnie fale upałów odpowiadają globalnie za około 0,5 mln zgonów rocznie. Jednak przy obecnym tempie zmian klimatycznych ekstremalne upały będą występowały kilkakrotnie częściej. Najbardziej prawdopodobny scenariusz wzrostu temperatury zakłada, że częstotliwość ich wystąpienia w 2050 roku wzrośnie ponad czterokrotnie w stosunku do epoki przedprzemysłowej. Wzrośnie również intensywność takich zdarzeń. Temperatury obserwowane podczas fal upałów będą średnio o ponad 1 stopień Celsjusza wyższe niż obecnie.

UBEZPIECZENIA MAJĄ KLUCZOWE ZNACZENIE W ŁAGODZENIU SKUTKÓW PRZYSZŁYCH KATASTROF SPOWODOWANYCH ZMIANAMI KLIMATYCZNYMI.

Poziom penetracji ubezpieczeń ma szczególne znaczenie przy ocenie wpływu katastrof na gospodarkę państwa. Skutki katastrof mogą tworzyć niebezpieczną spiralę ograniczania wzrostu i rosnącego zadłużenia. Wydatki są zwiększane przez rządy, by odbudowywać nieubezpieczone mienie, a produkcja ze względu na skutki katastrof jest ograniczona, co zmniejsza wpływy do budżetu. W przypadku mienia ubezpieczonego duża część kosztów jest przeniesiona na ubezpieczycieli.

W ODPOWIEDZI NA ZACHODZĄCE ZMIANY KLIMATYCZNE I POSTĘPUJĄCĄ DEGRADACJĘ ŚRODOWISKA MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE TAKIE JAK ONZ I UNIA EUROPEJSKA TWORZĄ RAMY DLA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU. GŁÓWNE CELE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU TO OCHRONA KLIMATU, POPRAWA WARUNKÓW ŻYCIA ORAZ PROMOWANIE ETYKI W BIZNESIE.

WIELE INICJATYW LEGISLACYJNYCH UNII EUROPEJSKIEJ ZMIERZA DO PRZEKIEROWANIA PRZEPŁYWÓW KAPITAŁU W STRONĘ ZRÓWNOWAŻONYCH INWESTYCJI. INSTYTUCJE FINANSOWE JAKO KLUCZOWI INWESTORZY NA RYNKU STANOWIĄ WAŻNE OGNIWO W OSIĄGNIĘCIU ZAŁOŻONYCH CELÓW POLITYKI KLIMATYCZNEJ.

Zakłady ubezpieczeń odgrywają istotną rolę w zielonej transformacji poprzez wspieranie transformacji energetycznej lub zabezpieczanie przed skutkami zmian klimatycznych. Ubezpieczyciele oferują produkty, wśród których znajdują się polisy związane z czystym pozyskiwaniem energii, w tym polisy dla farm wiatrowych i elektrowni wodnych. Wprowadzają ograniczenia związane z ubezpieczaniem sektora paliw kopalnych.

Zakłady ubezpieczeń to również przedsiębiorcy, którzy konsumują energię i inne zasoby, zatrudniają pracowników i utrzymują relacje z wieloma podmiotami. Istotne jest więc, aby działalność własna zakładów ubezpieczeń była prowadzona w sposób ekologiczny oraz wspierała cele ESG.

POLITYKA ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNA UE, KTÓRA STANOWI ODPOWIEDŹ NA POSTĘPUJĄCE ZMIANY KLIMATU ORAZ STRATEGIE UNIEZALEŻNIENIA SIĘ WSPÓLNOTY OD PALIW KOPALNYCH ZAKŁADA OSIĄGNIĘCIE NEUTRALNOŚCI KLIMATYCZNEJ GOSPODARKI UE DO 2050 ROKU.

W ramach tego nadrzędnego celu polityka UE określa również pośrednie cele krajowe na bliższe lata, jak na przykład poziom dekarbonizacji sektora energetyki i transportu, wzrost udziału źródeł OZE w systemie energetycznym czy zwiększenie efektywności energetycznej w przemyśle i gospodarstwach domowych. Osiągnięcie ambitnych celów polityki klimatyczno- -energetycznej przez Polskę do 2030 roku, ale również neutralności klimatycznej do 2050 roku będzie wymagało gruntownej i dynamicznej przebudowy systemu elektroenergetycznego.

O firmie EY

Celem działalności EY jest budowanie lepiej funkcjonującego świata - poprzez wspieranie klientów, pracowników i społeczeństwa w tworzeniu trwałych wartości - oraz budowanie zaufania na rynkach kapitałowych.

Wspomagane przez dane i technologię, zróżnicowane zespoły EY działające w ponad 150 krajach, zapewniają zaufanie dzięki usługom audytorskim oraz wspierają klientów w rozwoju, transformacji biznesowej i działalności operacyjnej.

Zespoły audytorskie, consultingowe, prawne, strategiczne, podatkowe i transakcyjne zadają nieoczywiste pytania, by móc znaleźć nowe odpowiedzi na złożone wyzwania, przed którymi stoi dziś świat.

 EY w Polsce to ponad 5000 specjalistów pracujących w 8 miastach: w Warszawie, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu, Wrocławiu i Rzeszowie oraz w Centrum Usług Wspólnych EY.

Działając na polskim rynku co roku EY doradza tysiącom firm, zarówno małym i średnim przedsiębiorstwom, jak i największym firmom. Tworzy unikatowe analizy, dzieli się wiedzą, integruje środowisko przedsiębiorców oraz angażuje się społecznie. Działająca od ponad 20 lat Fundacja EY wspiera rozwój i edukację dzieci oraz młodzieży z rodzin zastępczych, zwiększając ich szanse na dobrą przyszłość, a także pomaga opiekunom zastępczym w ich codziennej pracy. Każdego roku Fundacja EY realizuje około 20 projektów pomocowych, wspierając w ten sposób ponad 1300 rodzin zastępczych.

EY Polska od 2003 roku prowadzi polską edycję międzynarodowego konkursu EY Przedsiębiorca Roku, której zwycięzcy reprezentują Polskę w międzynarodowym finale World Entrepreneur of the Year organizowanym co roku w Monte Carlo. To jedyna tej rangi, międzynarodowa inicjatywa promująca najlepszych przedsiębiorców.

EY Polska jest sygnatariuszem Karty Różnorodności i pracodawcą równych szans. Realizuje wewnętrzny program „Poziom wyżej bez barier”, aktywnie wspierający osoby z niepełnosprawnościami na rynku pracy. EY był w Polsce wielokrotnie wyróżniany tytułem „Pracodawca Roku®” w rankingu prowadzonym przez międzynarodową organizację studencką AIESEC. EY jest również laureatem w rankingach Great Place to Work oraz Idealny Pracodawca według Universum.