Make IT clear - 08-09/23

6 września 2023 r. Komisja Europejska wskazała po raz pierwszy sześciu strażników dostępu tj. spółki: Alphabet, Amazon, Apple, ByteDance, Meta i Microsoft – na podstawie aktu o rynkach cyfrowych (Digital Markets Act).

Wskazaniem objęto łącznie 22 podstawowe usługi platformowe świadczone przez wyżej wskazanych strażników dostępu tj.:

• internetowe serwisy społecznościowe - Facebook, Tiktok, Instagram, LinkedIn,
• usługi łączności interpersonalnej niewykorzystujące numerów - Whatsapp, Messenger
• usługi platformy udostępniania wideo - YouTube
• wyszukiwarki internetowe - Google Search
• przeglądarki internetowe - Chrome, Safari
• usługi pośrednictwa internetowego - Google Maps, Google Play, Google Shopping, Amazon Marketplace, App Store, Meta Marketplace
• systemy operacyjne - Google Android, iOS, Windows PC OS
• internetowe usługi reklamowe - Google, Amazon, Meta.

Badania rynku prowadzone przez Komisję Europejską

1. W dniu 6 września 2023 r. Komisja Europejska poinformowała spółkę Microsoft i spółkę Apple, że wszczęła cztery badania rynku w celu dogłębniejszej oceny stanowisk przedstawionych przez wyżej wskazane spółki.

Spółka Microsoft oraz spółka Apple w swoich stanowiskach, argumentują, że pomimo osiągnięcia progów ilościowych (opisanych na następnej stronie), usługi Bing, Edge i Microsoft Advertising (należące do Microsoft) oraz iMessage (należąca do Apple) nie powinny kwalifikować się jako ważny punkt dostępu, za pośrednictwem którego użytkownicy biznesowi docierają do użytkowników końcowych.

Zgodnie z aktem o rynkach cyfrowych badania te powinny zostać zakończone w ciągu maksymalnie 5 miesięcy od dnia jego wszczęcia.

2. Komisja Europejska w dniu 6 września 2023 r. poinformowała również spółkę Apple o wszczęciu jakościowego badania rynku na podstawie art. 3 ust. 8 aktu o rynkach cyfrowych, dotyczącego iPadOS. Badanie to zostało wszczęte w celu ustalenia, czy iPadOS, mimo że nie osiągnął progów ilościowych, stanowi dla użytkowników biznesowych kanał dotarcia do użytkowników końcowych.

Zgodnie z aktem o rynkach cyfrowych badanie to powinno zostać zakończone w ciągu maksymalnie 12 miesięcy od dnia jego wszczęcia. 

Kim są tzw. strażnicy dostępu?

Strażnik dostępu jest zdefiniowany w art. 2 ust. 1 aktu o rynkach cyfrowych,  jako przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe, takie jak np. wyszukiwarki internetowe czy internetowe serwisy społecznościowe. Ponadto w art. 3 aktu o rynkach cyfrowych ustanowiono ściśle zdefiniowane progi kwalifikowania przedsiębiorstwa, jako „strażnika dostępu”.

Progi, które decydują o tym, czy dane przedsiębiorstwo zostanie wyznaczone przez Komisje Europejską na strażnika dostępu:

• Wywieranie znaczącego wpływu na rynek wewnętrzny: zakłada się, że warunek ten jest spełniony, jeżeli w każdym z ostatnich trzech lat obrotowych przedsiębiorstwo osiągnęło roczny obrót w UE na poziomie co najmniej 7,5 mld euro lub jeśli jego średnia kapitalizacja rynkowa lub równoważna godziwa wartość rynkowa wyniosła w ostatnim roku obrotowym co najmniej 75 mld euro oraz gdy przedsiębiorstwo to świadczy podstawową usługę platformową w co najmniej trzech państwach członkowskich.
• Świadczenie podstawowej usługi platformowej będącej ważnym punktem dostępu, za pośrednictwem którego użytkownicy biznesowi docierają do użytkowników końcowych: zakłada się, że warunek ten jest spełniony, gdy przedsiębiorstwo świadczy podstawową usługę platformową, z której w ostatnim roku finansowym korzystało miesięcznie ponad 45 mln użytkowników końcowych mających siedzibę lub zlokalizowanych w UE oraz ponad 10 000 aktywnych użytkowników biznesowych mających siedzibę w UE.
• Zajmowanie ugruntowanej i trwałej pozycji w zakresie prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności lub możliwość przewidzenia, że przedsiębiorstwo zajmie taką pozycję w niedalekiej przyszłości: zakłada się, że warunek ten jest spełniony, jeżeli przedsiębiorstwo spełniło drugie kryterium w każdym z ostatnich trzech lat obrotowych.

Przedsiębiorstwa, które spełniają powyższe kryteria, są uznawane za strażników dostępu, ale mają możliwość obalenia tego domniemania i przedstawienia Komisji Europejskiej uzasadnionych argumentów w celu wykazania, że ze względu na wyjątkowe okoliczności nie powinny być uznane za strażników dostępu pomimo osiągnięcia wszystkich progów. Z tego uprawnienia skorzystała właśnie spółka Microsoft i spółka Apple, które w swoich stanowiskach argumentują, że pomimo osiągnięcia progów ilościowych (opisanych na poprzedniej stronie), usługi Bing, Edge i Microsoft Advertising (należące do Microsoft) oraz iMessage (należąca do Apple) nie powinny kwalifikować się jako ważny punkt dostępu, za pośrednictwem którego użytkownicy biznesowi docierają do użytkowników końcowych.

Przykładowe obowiązki strażników dostępu

• Umożliwianie podmiotom trzecim współdziałania z własnymi usługami strażnika dostępu w określonych szczególnych sytuacjach.
• Udostępnianie przedsiębiorstwom reklamującym się na danej platformie odpowiednich narzędzi oraz informacji niezbędnych reklamodawcom i zleceniodawcom do niezależnej weryfikacji skuteczności swoich reklam publikowanych za pośrednictwem danego strażnika dostępu.
• Umożliwianie swoim użytkownikom biznesowym dostępu do danych, które generują podczas korzystania z platformy strażnika dostępu.
• Umożliwianie swoim użytkownikom biznesowym promowania własnej oferty i zawierania umów z klientami poza platformą strażnika dostępu.
• Zakaz śledzenia aktywności użytkowników końcowych (poza podstawową usługą platformową strażnika dostępu na potrzeby reklamy ukierunkowanej), bez wyraźnej zgody użytkownika.

Kolejne kroki w przypadku wskazanych 6 strażników dostępu

• Strażnicy dostępu mają sześć miesięcy (tj. do marca 2024 r.) na wypełnienie pełnego zestawu obowiązków wynikających z aktu o rynkach cyfrowych, a także na przedstawienie sprawozdania dotyczącego zgodności, w którym szczegółowo opisują wprowadzone przez siebie rozwiązania.
• Dwa obowiązki mają zastosowanie od pierwszego dnia wyznaczenia tj.: spoczywający na strażnikach dostępu obowiązek ustanowienia komórki nadzoru zgodności z prawem, a także zgłaszanie planowanych koncentracji w rozumieniu rozporządzenia UE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw.
• Komisja będzie monitorować skuteczne wdrażanie i przestrzeganie wszystkich tych obowiązków.
• W przypadku gdy strażnik dostępu nie wywiązuje się z obowiązków określonych w akcie o rynkach cyfrowych, Komisja może nałożyć grzywny w wysokości do 10 % całkowitego światowego obrotu przedsiębiorstwa, a nawet do 20 % w przypadku powrotu do naruszenia. W przypadku systematycznych naruszeń Komisja jest również uprawniona do przyjęcia dodatkowych środków zaradczych, takich jak zobowiązanie strażnika dostępu do sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego części. 

Chcesz wiedzieć więcej?

Zapraszamy do zapoznania się z publikacją Komisji Europejskiej: Akt o rynkach cyfrowych: Komisja wskazała sześciu strażników dostępu (europa.eu) oraz Pytania i odpowiedzi: Akt o rynkach cyfrowych: gwarancja sprawiedliwych i otwartych rynków cyfrowych (europa.eu)