Co dalej z VAT od wsparcia dla obywateli Ukrainy?

Nie będzie zmian przepisów, które miałyby znieść VAT od różnego rodzaju darowizn realizowanych na rzecz obywateli Ukrainy – w szerszym zakresie niż to wynika z przepisów obecnie obowiązujących.

W związku z wojną w Ukrainie Ministerstwo Finansów zagwarantowało objęcie stawką 0% VAT ograniczonej gamy świadczeń nieodpłatnych. Warunkiem skorzystania z tej preferencji jest kooperacja darczyńcy z konkretnym podmiotem publicznym (pisaliśmy o tym w artykule „Pomoc dla obywateli Ukrainy – zmiany w VAT”). Brak VAT dla takich świadczeń jest pewny do końca czerwca 2022 r. i wciąż nie wiadomo, czy termin ten zostanie przedłużony.

Tymczasem wydaje się klarować sytuacja organizacji pozarządowych i innych darczyńców, którzy w ostatnich miesiącach apelowali o wprowadzenie preferencji również dla niesionej przez nich pomocy, która w oparciu o literalne brzmienie przepisów o podatku od towarów i usług najczęściej podlega opodatkowaniu, pomimo braku generowania zysków po stronie agencji lub przedsiębiorcy. Wiceminister finansów w odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich w tej sprawie poinformował bowiem, iż nie są przewidywane zmiany przepisów, które miałyby znieść VAT od różnego rodzaju darowizn realizowanych na rzecz Ukraińców – w szerszym zakresie niż to wynika z przepisów obecnie obowiązujących.

Wiceminister odesłał co prawda do możliwości skorzystania ze zwolnienia z VAT dla darowizn żywości, należy jednak przypomnieć, że takie zwolnienie ma zastosowanie wyłącznie, gdy żywność przekazywana jest bezpośrednio organizacji pożytku publicznego, co w wielu przypadkach uniemożliwia realizacje darowizn bez poniesienia kosztu VAT.

Ministerstwo nie rozważyło także sytuacji podmiotów, których pomoc jest szczególnie cenna (np. przedsiębiorców udzielających schronienia w postaci noclegów), a której realizacja najczęściej odbywa się bezpośrednio na rzecz potrzebujących (przez co skorzystanie z mechanizmu 0% VAT staje się niemożliwe).