Rozliczenie roczne PIT za 2023 rok

Jakie kwestie warto uwzględnić podczas wypełniania formularza PIT? Jak zapewnić sobie prawidłowe i efektywne rozliczenie? Bazując na naszych doświadczeniach związanych z przygotowywaniem rozliczeń podatkowych PIT, wybraliśmy kilka zagadnień, które w naszej ocenie mogą okazać się pomocne w obecnym sezonie rozliczeniowym.

Wspólne rozliczenie małżonków w PIT za 2023 r.

Złożenie wspólnego rozliczenia PIT z małżonkiem nie wymaga stosowania żadnych specjalnych upoważnień czy odrębnych oświadczeń. Wystarczy, że jeden z małżonków, podczas składania deklaracji podatkowej, zaznaczy odpowiedni kwadrat (9.2 w przypadku PIT-37 lub 6.2 w przypadku PIT-36) i uwzględni dane drugiego małżonka. Co więcej, na formularzu zeznania podatkowego wystarczy również podpis jednej osoby (małżonka wskazanego jako podatnik). Złożenie rozliczenia podatkowego wraz ze wskazaniem sposobu rozliczenia podatku jako wspólny z małżonkiem przez jednego z małżonków jest traktowane na równi z oświadczeniem, że drugi współmałżonek upoważnia go do składania wspólnego rozliczenia.

W praktyce oznacza to, że małżonkowie mogą wspólnie złożyć formularz PIT-37 (jeśli oboje pracują na umowie o pracę, o dzieło, albo zleceniu) lub PIT-36 (ten formularz wybieramy na przykład w przypadku uzyskania przez jednego z małżonków dochodów z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej rozliczanej skalą podatkową, przychodów z zagranicy lub też zagranicznych przychodów kapitałowych takie jak odsetki, dywidendy).

Jeśli przedsiębiorca chce rozliczyć się wspólnie z małżonkiem, a rozlicza działalność gospodarczą ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub podatkiem liniowym, może złożyć wspólne rozliczenie jedynie w przypadku, gdy w danym roku podatkowym nie uzyskał żadnych przychodów z tej działalności, a dodatkowo równolegle do wspólnego rozliczenia podatkowego złoży PIT-28 lub PIT-36L za ten rok podatkowy, wskazujący zerowy przychód z działalności gospodarczej.

Ponadto, jeśli podatnik zawarł związek małżeński w dowolnym momencie roku, nawet w grudniu 2023, może rozliczyć się wspólnie z małżonkiem za ten rok podatkowy jeśli pozostawał w związku małżeńskim do ostatniego dnia roku podatkowego (tj. 31 grudnia 2023 r.). Równocześnie trzeba pamiętać o warunku koniecznym do zastosowania wspólnego rozliczenia jakim jest, oprócz pozostawania w związku małżeńskim, wspólność majątkowa w tym okresie. Wspólne rozliczenie może przynieść maksymalną korzyść w wysokości nawet do 27 000 zł.

Ulga na dzieci w PIT za 2023 r.

Ulga na dzieci jest z nami już od wielu lat i stanowi jedno z najczęściej stosowanych odliczeń od dochodu w ramach rozliczenia podatkowego. Możemy ją zastosować składając rozliczenie PIT-37 lub PIT-36 (ulgi nie uwzględnimy w ramach rozliczenia podatkowego PIT-36 L czy PIT-28). Wydawać by się mogło, że nie mamy trudności z jej zastosowaniem.

Natomiast co w przypadku, gdy w trakcie roku nabywamy prawo do ulgi lub obniża nam się jej wymiar w związku np. z pełnoletnością lub zakończeniem nauki dziecka? Takie rozliczenie jest dużo bardziej skomplikowane niż w przypadku dziecka, w stosunku do którego możemy wykorzystać ulgę za cały rok. Istnieje potrzeba uwzględnienia proporcji w naliczaniu tej ulgi. W praktyce oznacza to, że ulga na dziecko urodzone w trakcie roku nie przysługuje w pełnej wysokości, lecz tylko proporcjonalnie za miesiące począwszy od miesiąca urodzenia dziecka.

Podczas rozliczania ulgi prorodzinnej w PIT warto mieć na uwadze, że ulga obejmuje pełny miesiąc, niezależnie od tego, czy dziecko urodziło się na jego początku czy końcu. To oznacza, że można skorzystać z ulgi nie tylko za pełne miesiące, ale także za miesiąc narodzin dziecka (i tutaj już bez proporcji – ulga jest przyznawana za cały miesiąc, w którym dziecko się urodziło).

Ta sama zasada proporcji obowiązuje, jeśli tracimy prawo do ulgi w ciągu roku ze względu np. na zakończenie edukacji dziecka pełnoletniego, będącego poniżej 25 r. życia.

W przypadku dzieci pełnoletnich, kontynuujących edukację i będących poniżej 25 r. życia, warto również zwrócić uwagę na limit dochodów dziecka, którego przekroczenie powoduje utratę prawa do ulgi (pomimo spełnienia kryterium wieku oraz kryterium kontynuowania edukacji). W przypadku rozliczenia za 2023 r. limit ten wynosi 19 061,28 zł. Warto pamiętać, iż kalkulując wskazany limit należy brać pod uwagę również przychody dziecka zwolnione z PIT w ramach tzw. ulgi dla młodych.

Twój e-PIT za 2023 r. w e-urzędzie skarbowym

W tym roku Ministerstwo Finansów w ramach usługi Twój e-PIT udostępni również wstępnie wypełnione rozliczenie podatkowe za 2023 r. dla przedsiębiorców. Jest to nowość w stosunku do poprzednich lat, gdyż do tej pory ta funkcjonalność nie była dostępna dla osób uzyskujących dochody z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Już 15 lutego 2024 r. udostępniony zostanie e-PIT za 2013 r. również przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą i rozliczającym się:

• na zasadach ogólnych (skala podatkowa – formularz PIT-36);
• według liniowej stawki podatkowej 19 proc. (tzw. „liniówka” – formularz PIT-36L);
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (formularz PIT-28) oraz
• prowadzącym działy specjalne produkcji rolnej (formularz PIT-36).

Niestety, w przeciwieństwie do osób uzyskujących swoje dochody za pośrednictwem płatnika (gdzie wstępnie przygotowany PIT zawiera komplet informacji przekazanych przez płatnika i w wielu przypadkach może być traktowany jak rozliczenie finalne i podlega jedynie akceptacji podatnika), przedsiębiorcy będą zobowiązani do samodzielnego uzupełnienia wielu sekcji zeznania podatkowego, zwłaszcza dotyczących własnej działalności gospodarczej. Obejmuje to udokumentowanie przychodów i kosztów podatkowych, uwzględnienie częściowego odliczenia składki zdrowotnej (dotyczy przedsiębiorców opłacających podatek liniowy i tych rozliczających się ryczałtem), a także uwzględnienie przysługujących ulg podatkowych (o ile nie były stosowane w poprzednich latach). Natomiast w przygotowanym wstępnie rozliczeniu PIT powinny znaleźć się np. płatności miesięcznych zaliczek. Warto zauważyć, że w przypadku rozliczeń przedsiębiorców w ramach Twój e-PIT nie będzie miała zastosowania zasada automatycznego zatwierdzania zeznań wypełnionych przez organy skarbowe po upływie ustawowego terminu składania formularzy. Zatem wstępnie przygotowane rozliczenie działalności gospodarczej w ramach Twój e-PIT nie uchroni nas przed konsekwencjami niezłożeniem rozliczenia podatkowego w terminie (w sytuacji, gdy w ogóle nie zajmiemy się rozliczeniem przychodów uzyskanych z prowadzonej działalności gospodarczej).

Działalność gospodarcza – odliczenie składek. Skala podatkowa lub podatek liniowy

Jeśli przedsiębiorca rozlicza podatek według zasad ogólnych – skali podatkowej (12 proc. i 32 proc.) lub stosuje stawkę liniową (19 proc.), ma możliwość odliczenia opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne od swojego dochodu lub zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów (KUP). Ważne jest aby pamiętać, że odliczyć można jedynie składki faktycznie uregulowane (zapłacone). Oznacza to, ze faktyczny moment zapłaty determinuje możliwość ich odliczenia/zaliczenia do KUP w danym roku podatkowym. W sytuacji, gdy prowadzona działalność gospodarcza generuje straty, korzystniejsze może okazać się zaliczenie składek ZUS do kosztów uzyskania przychodu (pozwoli to przedsiębiorcy zutylizować ich wartość w ramach potencjalnego rozliczenia straty z lat ubiegłych w kolejnych latach podatkowych). Dodatkowo, przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym mają możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów lub odliczenia od dochodu zapłaconą składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej ustawowego limitu, który w stosunku do rozliczenia za 2023 r. wynosi 10 200 zł.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

W przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, podstawę opodatkowania stanowi sam przychód i nie ma możliwości pomniejszania go o koszty uzyskania przychodu. Dla osób rozliczających się ryczałtem, składki na własne ubezpieczenia społeczne mogą być odliczone jedynie od przychodu w ramach kalkulacji podstawy opodatkowania. W przypadku rozliczeń miesięcznych, można odliczyć od przychodu nie tylko składki zapłacone w danym miesiącu, ale także składki uregulowane w poprzednich miesiącach danego roku, jeśli wcześniej nie były one odliczane z powodu zbyt niskich przychodów. Jednakże, jeśli w ciągu całego roku suma składek przewyższa uzyskane przychody, powstałej nadwyżki nie da się wykorzystać w bieżącym roku podatkowym i nie można jej odliczyć w kolejnym roku podatkowym poprzez pomniejszenie przychodów. Równocześnie, w ramach nowelizacji ustawy o PIT wprowadzonej poprzez tzw. Polski Ład, ustawodawca wprowadził dla przedsiębiorców możliwość dodatkowego odliczenia od przychodu 50 proc. zapłaconych w danym roku składek na ubezpieczenie zdrowotne. W tym kontekście również bardzo istotne jest zastosowanie wskazanego odliczenia w stosunku do składek faktycznie zapłaconych w 2023 r.

Wynajem mieszkania 2023

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, jedyną dostępną formą rozliczenia przychodów z wynajmu mieszkania jest ryczałt ewidencjonowany. Oznacza to, że podatnicy nie mogą odliczać od podstawy opodatkowania kosztów związanych na przykład z remontem czy zakupem niezbędnego wyposażenia domowego. Począwszy od 1 stycznia 2023 r. nie ma już możliwości rozliczenia przychodów z tzw. „najmu prywatnego” na zasadach ogólnych. Natomiast odmienny sposób opodatkowania jest przewidziany dla przedsiębiorcy, uzyskującego przychody z najmu w ramach wykonywanej działalności gospodarczej. W sytuacji, gdy przedsiębiorca decyduje się na wynajem nieruchomości w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, uzyskany dochód traktowany jest podobnie jak dochód z innych źródeł działalności gospodarczej. W tym przypadku nie ma narzuconego konkretnego sposobu rozliczenia, więc podatek od wynajmu mieszkania w ramach działalności gospodarczej może być obliczany według skali podatkowej lub podatku liniowego. Warto jednak zauważyć, że ryczałt ewidencjonowany wiąże się z dodatkowymi wymogami. Jeśli przedsiębiorca decyduje się na ten sposób opodatkowania, dotyczy to wszystkich jego przychodów uzyskiwanych z prowadzonej działalności gospodarczej.

Stawki podatkowe przy najmie prywatnym

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z tytułu najmu wynosi 8,5 proc. przychodu do kwoty 100 000 zł i 12,5 proc. przychodu od nadwyżki ponad 100 000 zł. Każdy z małżonków otrzymuje osobny limit. Jeżeli podatnicy złożą oświadczenie o rozliczeniu najmu w całości przez jedną osobę, wówczas limit małżonka rozliczającego całość dochodów z najmu będzie wynosił 200 000 zł. Drugi podatnik (małżonek) w przypadku złożenia oświadczenia nie rozlicza przychodu z najmu mieszkania. Co ważne, dokumentu nie trzeba składać już w kolejnych latach podatkowych. Ewentualne zmiany należy dokonać poprzez złożenie odwrotnego oświadczenia. Zaliczki na podatek w formie ryczałtu można wpłacać miesięcznie (nie później niż do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni) lub kwartalnie (nie później niż do 20 dnia miesiąca następującego po kwartale).

Terminy

PIT-28 – należy składać w terminie tożsamym ze standardowym rozliczeniem PIT-36 czy PIT-37, a więc najpóźniej do 30 kwietnia 2024 r. za rok 2023 r. Pomimo wydłużenia terminu składania rozliczenia na formularzu PIT-28 do końca kwietnia, ryczałt za grudzień 2023 r. należało uiścić do 20 stycznia 2024 r.

Ustawowe koszty a praca zdalna

Wysokość pracowniczych kosztów uzyskania przychodów możliwych do uwzględnienia w zeznaniu podatkowym jest uzależniona od lokalizacji miejsca zamieszkania i miejsca, w którym pracownik wykonuje swoje obowiązki. Ta zasada ma zastosowanie także w przypadku pracy zdalnej, gdzie pracownik wykonuje pracę z domu. Jeżeli pracownik mieszka i pracuje w tej samej miejscowości, przejście na pracę zdalną nie ma większego znaczenia – nadal przysługują koszty zwykłe (250 zł miesięcznie). Koszty podwyższone rozlicza się na wniosek podatnika. Jeżeli pracodawca nie potrącał kosztów podwyższonych, a pracownik ma do nich prawo, może uwzględnić je samodzielnie w zeznaniu rocznym, wskazując koszty w wyższej wartości (300 zł miesięcznie zamiast 250 zł). Co ważne, dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydanej interpretacji indywidualnej z 19 lipca 2023 r. (0113-KDIPT2-3.4011.433.2023.2.SJ) wskazał, iż decydująca jest wyłącznie okoliczność, czy miejsce zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy. Wobec tego, pracownicy „zamiejscowi” wykonujący pracę zdalną na podstawie znowelizowanego Kodeksu pracy zachowują prawo do podwyższonych kosztów ze stosunku pracy.

Rozliczenia emerytów

Dokument PIT-40A to formularz, który służy do rocznego obliczenia podatku przez organ rentowy. Formularz ten zawiera informacje dotyczące przychodów emerytów i jednocześnie pełni rolę rozliczenia rocznego dla urzędu skarbowego. Otrzymanie PIT-40A oznacza, że samodzielne składanie zeznania podatkowego nie jest konieczne, ponieważ rozliczenie zostało już przeprowadzone przez organ rentowy. Niemniej jednak, PIT-40A nie jest ostatecznym rozliczeniem dla tych osób, którzy otrzymali inne dochody oprócz świadczeń z tytułu emerytury lub planują skorzystać z ulg podatkowych. Natomiast PIT-11A to informacyjny dokument dotyczący dochodów otrzymanych od organu rentowego w danym roku. Mimo że jedna kopia trafia do odbiorcy świadczeń, a druga do urzędu skarbowego, formularz ten nie stanowi ostatecznego rozliczenia podatkowego. Osoby, które otrzymały PIT-11A zamiast PIT-40A, muszą samodzielnie złożyć rozliczenie roczne PIT (można wykorzystać w tym celu wstępnie przygotowane rozliczenie w ramach usługi Twój e-PIT). Niezależnie od tego, czy emeryt otrzymał PIT-11A czy PIT-40A, ma możliwość samodzielnego rozliczenia swojego podatku. W ramach rozliczenia rocznego podatnik może bowiem skorzystać z ulg podatkowych (np. ulga rehabilitacyjna, odliczenie dokonanych darowizn, w tym darowizn na cele kultu religijnego) czy też przekazać 1,5 porc. na organizacje pożytku publicznego. Dodatkowo, można również skorzystać z rozliczenia małżeńskiego lub rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Sprawdź czy zapłaciłeś podatek za 2023 r.

Czy konieczne jest uregulowanie nawet kilku złotych podatku? Nawet jeśli pracujemy dla jednego pracodawcy, który regularnie odprowadza zaliczki na podatek dochodowy w naszym imieniu, istnieje ryzyko, że będziemy musieli dopłacić podatek. Taka sytuacja może wyniknąć choćby z zaokrągleń, ponieważ zaliczki są wpłacane zawsze w pełnych złotych. Mimo że kwota niedopłaty będzie zazwyczaj niewielka, wynosząca maksymalnie kilka złotych, również takie zobowiązanie powinno zostać uregulowane przez podatnika w ustawowym terminie. Dlatego też, nawet jeśli nie korzystamy z żadnych odliczeń, koniecznie zalogujmy się na platformę e-Urząd Skarbowy, gdzie można sprawdzić wstępne rozliczenie podatkowe przygotowane przez Ministerstwo Finansów. To nie tylko dobra okazja do zweryfikowania danych przekazanych przez pracodawcę, ale również możliwość uregulowania potencjalnej niewielkiej kwoty niedopłaty, która może wynosić jedynie kilka złotych. Warto w tym momencie też przypomnieć, że jeżeli przegapimy terminem wpłaty i nie uregulujemy podatku do końca kwietnia br., to raczej nie grożą nam odsetki. Tych bowiem nie trzeba płacić do kwoty 8,70 złotych, co oznacza, że przy zaległości rzędu 2-3 złotych nie wystąpią one nawet przy kilku latach od ustawowego terminu zapłaty. Niemniej, w przypadku braku płatności możemy spodziewać się upomnienia z urzędu skarbowego i wówczas koszty jego wystawienia zwiększą kwotę należną do zapłaty.

Zwrot podatku za 2023 r.

Formularze podatkowe przewidują możliwość wskazania numeru konta bankowego dla celów nadpłaty – w formularzu PIT-37 (w części N. formularza) lub PIT-36 (w części V. formularza) lub PIT-28 (formularz dla przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem lub dla osób fizycznych rozliczających przychody np. z najmu – w części X.). W przypadku, gdy podatnik nie posiada rachunku bankowego lub nie dokona jego zgłoszenia do organu podatkowego, powstała w efekcie złożonego rozliczenia podatkowego nadpłata zostanie zwrócona przekazem pocztowym, pomniejszonym o koszty jej zwrotu. W przypadku rozliczenia indywidualnego podaje się wyłącznie rachunek, którego składający formularz jest posiadaczem (współposiadaczem). Wskazanie rachunku, którego posiadaczem (współposiadaczem) nie jest, a jest nim małżonek, jest możliwe jedynie w przypadku wspólnego rozliczenia małżonków. W przypadku, gdy nie jesteśmy pewni, czy zgłaszaliśmy rachunek w latach poprzednich, warto to zrobić – ułatwi to skarbówce zwrot. Nawet jeśli musimy w tym roku dopłacić to również warto zgłosić swój rachunek bankowy – raz zgłoszony rachunek będzie obowiązywał przy możliwych zwrotach za kolejne lata w kolejnych deklaracjach. Deklaracje przesłane przed 15 lutego 2024 r. będą uznane za złożone po tej dacie. Oznacza to, że nawet jeśli złożymy swój PIT wcześniej, termin zwrotu nadpłaty będzie liczony od 15 lutego. Dla posiadaczy Karty Dużej Rodziny (KDR) możliwy jest przyśpieszony zwrot podatku – 30 dni od złożonego elektronicznie rozliczenia PIT (warunkiem jest oznaczenie na składanym rozliczeniu faktu posiadania KDR).