Walka z czasem, czy dobrze zaplanowana strategia? Wdrożenie MSSF 17.

Już 1 stycznia 2023 r. wejdzie w życie MSSF 17.

Standard wydany w 2017 roku, pomimo dwukrotnej decyzji IASB (The International Accounting Standard Board) o przesunięciu daty jego obowiązywania, budzi on wciąż wiele wątpliwości wśród ubezpieczycieli. Standard wprowadza po raz pierwszy kompleksowe ramy rozliczania umów ubezpieczeniowych, co prowadzi do znaczących zmian w raportowaniu finansowym. Do rozpoczęcia okresu porównawczego pozostało coraz mniej czasu na dostosowanie się do nowych wymogów. Sprawdź, czy zadałeś sobie poniższe pytania i na jakim etapie jesteś na drodze do wdrożenia MSSF 17.   

• Czy przygotowałem metodyki i polityki rachunkowości zgodne z MSSF 17?
• Czy wiem, jak MSSF 17 wpłynie na wymogi wynikające z innych standardów rachunkowych (np. MSSF 15, MSSF 9)?
• Czy wybrane przeze mnie zasady rachunkowości zgodne z MSSF 17 i MSSF 9 są optymalne pod względem minimalizacji potencjalnych niedopasowań księgowych i zmienności wyników?

Istotną częścią wdrożenia MSSF 17 jest przygotowanie pisemnych metodyk, w tym polityk rachunkowości opisujących zasady według których będą wyceniane i ujmowane umowy ubezpieczenia oraz sporządzane sprawozdania finansowe i pakiety sprawozdawcze. Przygotowanie takich polityk to bardzo czasochłonne zadanie ponieważ muszą one obejmować wiele aspektów, nie tylko z obszaru samej księgowości, ale również często z dziedzin: procesowych, aktuarialnych lub kontrolingu , co z reguły oznacza dużą objętość nowej dokumentacji i konieczność dokonania wielu wyborów, które wymagają rozważenia. Dodatkowo, przy opracowywaniu dokumentów należy uwzględnić nie tylko wymogi MSSF 17, ale także to, w jaki sposób wpłynie on na inne standardy finansowe m.in. MSSF 15 czy MSSF 9. Istotnym elementem dopasowania polityk rachunkowości będzie również uwzględnienie powiązań z krajowymi i grupowymi zasadami raportowania, tak aby osiągnąć jak największą synergię. Należy również rozważyć czy przygotowane zasady rachunkowości i polityki są nie tylko zgodne z brzmieniem nowego standardu, ale również są optymalne pod względem minimalizacji potencjalnych niedopasowań księgowych i zmienności wyników związanych z charakterystyką aktywów i zobowiązań danego zakładu ubezpieczeń. Stąd zdefiniowanie i dostosowanie takich polityk jest trudnym zadaniem i często wymaga zaangażowania specjalisty.

• Czy moje systemy księgowe i sprawozdawcze są zgodne z wymogami MSSF 17 dotyczącymi ujawniania informacji i poziomu danych?
• Jak dostosować plan kont księgi głównej (KG) i szablon pakietu raportowania grupowego, aby obsługiwał nowe wymogi dotyczące ujawniania informacji?
• Czy jestem gotowy do przygotowania sprawozdań finansowych proforma / pakietów raportowania grupowego zgodnie z MSSF 17?

Kolejnym etapem wdrożenia standardu jest dostosowanie systemów księgowych do wymogów sprawozdawczych zgodnych z MSSF 17. Punktem wyjścia jest przygotowanie zmian planu kont księgi głównej i szablonu pakietu raportowania grupowego, tak aby sprostał nowym wymogom dotyczącym ujawniania informacji. Sporządzając nowy plan kont należy rozważyć do jakich celów i w jakim stopniu ubezpieczyciel będzie z niego korzystać, co bezpośrednio przełoży się na poziom jego szczegółowości. Jedni mogą ograniczyć się do bardzo prostego planu kont, który pozwoli tylko na sporządzenie bilansu i rachunku wyników przy założeniu, że noty sprawozdawcze powstaną z innego źródła, bądź w sytuacji gdy to grupa będzie odpowiedzialna za przygotowanie not dla sald kontraktów ubezpieczeniowych. Inni wybiorą opcję bardziej złożoną, pozwalającą na przygotowanie not czy też szczegółowych raportów dla celów wewnętrznych analiz i raportowania zarządczego. W zależności od wybranego podejścia zakład będzie musiał się zmierzyć z różnym poziomem złożoności planu kont i związanym z tym nakładem pracy. Istotne są również potencjalne konsekwencje zbyt rozbudowanych planów kont, takie jak wysokie obciążenie obecnych procesów przesyłu danych czy nawarstwienie interpretacji danych, które skomplikuje strukturę sprawozdawczą danych przy jednocześnie ograniczonym wykorzystaniu niektórych informacji.

• Jakiego rodzaju usprawnienia procesu raportowania mogę osiągnąć wraz z wdrożeniem MSSF 17?
• Kto w organizacji będzie uczestniczył w procesie przygotowywania danych i raportowania według MSSF 17?
• Czy moi pracownicy są gotowi i przeszkoleni w zakresie zmian wynikających z MSSF 17?

Wraz z wdrożeniem MSSF 17 powinny iść nie tylko zmiany w politykach rachunkowości i systemach księgowych, ale również zmiany mające na celu dostosowanie procesu raportowania. Równolegle z transformacją księgi głównej, powinien zostać przeprojektowany proces zamknięcia ksiąg rachunkowych i harmonogramu sprawozdawczego z uwzględnieniem nowych kroków i kontroli wynikających z implementacji MSSF 17. W szczególności integracja z pozostałymi elementami procesu, jakim jest raportowanie lokalne, regulacyjne czy raportowanie wypłacalności, wymaga szczegółowej analizy i pragmatycznych rozwiązań. Nie bez znaczenia będzie również określenie odpowiedzialności i podziału obowiązków w nowym procesie pomiędzy poszczególnymi jego interesariuszami. W wyniku powyższych zmian może się okazać niezbędne przygotowanie i przeszkolenie pracowników ubezpieczyciela z nowych wymogów i zakresu obowiązków. Szkolenia powinny objąć nie tylko osoby bezpośrednio zaangażowane w proces raportowania zgodny z MSSF 17, ale także np. pracowników kontrolingu czy audytu wewnętrznego. 

• Jak zmieni się moja wewnętrzna sprawozdawczość zgodnie z MSSF 17?
• Czy mam nadal przygotowywać wyniki zgodnie z MSSF 4 i wyjaśniać różnice z MSSF 17?
• Jak zmienią się moje wskaźniki KPI zgodnie z MSSF 17?

Wprowadzając wszystkie powyższe zmiany zakład nie powinien zapominać o konieczności monitorowania poszczególnych etapów procesu oraz analizie i kontroli wyników finansowych. Niewątpliwie wdrożenie MSSF 17 będzie oznaczać konieczność dostosowania procesów rachunkowości zarządczej do wymogów nowego standardu. Dodatkowo w obszarze planowania pod nowym standardem nastąpi weryfikacja kluczowych wskaźników finansowych i procesu ich prognozowania.