Make IT Clear - 02/2023

Make IT clear - 02/23

Autorzy

10 minute read 28 lut 2023
Powiązane tematy
Doradztwo prawne

Przedstawiamy wydanie materiałów specjalnych Make IT clear 02/2023

Omówione tematy:

  • Własność intelektualna - ChatGPT szturmem zdobywa popularność!
  • IT - Unia Europejska chce rozwinąć rynek półprzewodników – czyli słów kilka o akcie w sprawie czipów
  • Cybersecurity - Czym jest rozporządzenie DORA?
  • Ochrona danych osobowych - Datatilsynet opublikował raport oraz checklistę w sprawie informowania użytkowników o wykorzystywaniu sztucznej inteligencji (SI)
  • E-commerce - UOKiK sprawdza, jak przedsiębiorcy dostosowali się do przepisów wynikających z dyrektywy Omnibus
  • Legal Alert – RODO - Plan kontroli sektorowych UODO na 2023 r.
  • Legal Alert – IP - Utwory, które weszły do domeny publicznej z dniem 1 stycznia 2023 r.
1

Rozdział

Własność Intelektualna

ChatGPT szturmem zdobywa popularność!

Czym jest Chat GPT?

Organizacja OpenAI stworzyła ChatGPT tj. zaawansowany chatbot wykorzystujący sztuczną inteligencję, bazujący na modelu uczenia maszynowego Generative Pre-trained Transformer 3 (GPT-3).

ChatGPT może generować naturalnie brzmiącą odpowiedź na zadane przez użytkownika pytanie w czasie rzeczywistym. ChatGPT działa w wielu językach (również w języku polskim) i korzysta z „wiedzy” pozyskanej z zasobów Internetu. Potrafi w sposób przystępny odpowiadać na pytania zadane przez użytkownika oraz prowadzić z nim rozmowę na dowolny temat, jest również zdolny wygenerować tekst zgodnie z instrukcjami określonymi przez użytkownika.

ChatGPT został uruchomiony 30 listopada 2022 r. i od odniósł globalny sukces - w ciągu pierwszych pięciu dni od jego uruchomienia, skorzystało z niego ponad milion użytkowników.

Przykładowe zastosowanie ChatGPT

Przede wszystkim ChatGPT może być używany do generowania odpowiedzi na pytania, tworzenia artykułów, raportów czy postów w mediach społecznościowych, a także innych treści tekstowych w ramach systemów obsługi klienta. ChatGPT może być również pomocny w napisaniu programu komputerowego, bowiem znane mu są języki programowania.

Według badania Fishbowl (dostępnego pod linkiem: fishbowlapp.com) najchętniej z ChatGPT korzystają specjaliści ds. marketingu (37% badanych) i specjaliści z sektora IT (35% badanych). Na dalszych miejscach znaleźli się specjaliści z sektora finansowego i prawnicy. 

ChatGPT a prawo własności intelektualnej

Pojawienie się tak zaawansowanych narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji wiąże się z wyzwaniami, które wymagają odpowiednich regulacji w celu zapewnienia ochrony praw własności intelektualnej oraz wyznaczenia ram wykorzystania tego typu narzędzi w poszczególnych sektorach np. w edukacji.

Należy również wskazać na wątpliwości dotyczące możliwości przyznania ochrony treściom (tekstom, grafice czy materiałom wideo) stworzonym z wykorzystaniem systemów bazujących na sztucznej inteligencji.

Na świecie różnie podchodzi się do tego problemu, jednakże obecnie przeważa pogląd, zgodnie z którym na gruncie prawa autorskiego można chronić wyłącznie utwory stworzone przez człowieka, a mając na względzie dużą autonomię twórczą systemów sztucznej inteligencji, brak jest związku wygenerowanego utworu z człowiekiem. Brak możliwości przyznania ochrony na gruncie prawa autorskiego treściom wygenerowanym przez systemy sztucznej inteligencji zdaniem niektórych wskazuje na konieczność stworzenia odrębnych przepisów, na podstawie których utwory takie podlegałyby ochronie.

Kolejnym wyzwaniem dla regulacji prawnych jest kwestia naruszenia praw własności intelektualnej przez systemy sztucznej inteligencji. Istnieje bowiem ryzyko, że systemy te mogą (nieumyślnie lub celowo) generować treści naruszające prawa własności intelektualnej innych osób.

2

Rozdział

IT

Unia Europejska chce rozwinąć rynek półprzewodników – czyli słów kilka o akcie w sprawie czipów

W dniu 1 grudnia 2022 r. Rada przyjęła stanowisko (podejście ogólne) w sprawie proponowanego rozporządzenia ustanawiającego ramy dotyczące środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu półprzewodników – znanego jako „akt w sprawie czipów”.

Cel nowej regulacji

  • Wzmocnienie wiodącej pozycji Europy w dziedzinie badań naukowych i technologii oraz prac nad mniejszymi i szybszymi układami scalonymi.
  • Wprowadzenie ram mających na celu zwiększenie zdolności produkcyjnych UE do 20 % rynku światowego do 2030 r.
  • Budowanie i zwiększanie zdolności innowacyjnych w zakresie projektowania, produkcji i pakowania zaawansowanych czipów.
  • Dogłębne zrozumienie globalnych łańcuchów dostaw półprzewodników.
  • Rozwiązanie problemu niedoboru kwalifikacji, przyciągnięcie nowych talentów i wspieranie kształcenia wykwalifikowanej siły roboczej.

Czym jest czip? 

Planowane rozporządzenie definiuje czip jako urządzenie elektroniczne zawierające różne elementy funkcjonalne na pojedynczym kawałku materiału półprzewodnikowego, zazwyczaj w formie pamięci, układu logicznego, procesora i urządzeń analogowych, zwane również „układem scalonym”.

Czipy używane są w niemalże każdym urządzeniu IT, mobilnym i infrastrukturze krytycznej wykorzystywanej w sektorach zdrowia, energii, komunikacji i automatyzacji, aż po większość innych sektorów przemysłu. 

  • W planowanym rozporządzeniu określono wiele inicjatyw, które mają finansować rozwój rynku półprzewodników w UE m.in. inicjatywy na rzecz mechanizmów monitorowania łańcucha dostaw czipów.

    Akt o czipach ma uruchomić 43 mld euro na inwestycje publiczne i prywatne.

3

Rozdział

Cybersecurity

Czym jest rozporządzenie DORA?

27 grudnia 2022 r. w Dzienniku Urzędowym UE opublikowane zostało rozporządzenie w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego, tzw. DORA. DORA ma rangę rozporządzenia unijnego co oznacza, że jest aktem prawnym bezpośrednio stosowanym w poszczególnych krajach UE. Rozporządzenie to weszło w życie 16 stycznia 2023 r. Adresaci DORA mają czas do 17 stycznia 2025 r. aby przygotować się na do nowych regulacji. 

Cel regulacji

DORA ma za zadanie zagwarantowanie ciągłości i jakości świadczonych usług sektora finansowego pomimo zakłóceń wpływających na technologie informacyjne i telekomunikacyjne (ICT). Cyfrowa odporność operacyjna jest definiowana jako zdolność do budowania, testowania i ciągłego doskonalenia integralności technologicznej i operacyjnej organizacji. Dodatkowo, celem DORA jest stworzenie zharmonizowanego otoczenia regulacyjnego obejmującego nie tylko sektor finansowy, ale także organy administracji publicznej i podmioty uznane za kluczowych dostawców technologicznych.

  • Do zapewnienia zgodności z DORA zobowiązane są następujące podmioty:

    • Instytucje finansowe, w tym m.in.: instytucje kredytowe i płatnicze; dostawcy świadczący usługę dostępu do informacji o rachunku, instytucje pieniądza elektronicznego, dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów, którzy uzyskali zezwolenie na mocy rozporządzenia w sprawie rynków kryptoaktywów; emitenci tokenów powiązanych z aktywami;
    • Zarządzający alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;
    • Spółki zarządzające;
    • Zewnętrzni dostawcy usług technologii informacyjno-telekomunikacyjnych.

    Definicje powyższych podmiotów znajdują się w DORA oraz powiązanych aktach prawnych.

4

Rozdział

Ochrona Danych Osobowych

Datatilsynet opublikował raport oraz checklistę w sprawie informowania użytkowników o wykorzystywaniu sztucznej inteligencji (SI)

Datatilsynet opublikował raport, którego celem jest pomoc dla administratorów danych osobowych, którzy przetwarzają dane przy pomocy sztucznej inteligencji (SI).

Raport określa, jakie informacje na temat zastosowania SI powinny zostać udostępnione podmiotom danych, a także w jakich przypadkach oraz w jaki sposób osoby te powinny być poinformowane o użyciu SI. Choć raport ma formę rekomendacji i nie jest wiążący, może on stanowić punkt odniesienia również dla administratorów i organów nadzorczych z innych państw członkowskich UE.

  • Datatilsynet uzależnia sposób oraz zakres spełnienia obowiązku z art. 13 lub 14 RODO od etapu zaawansowania, w którym znajduje się stosowana sztuczna inteligencja.

    Przykładowo w fazie rozwoju SI może mieć zastosowanie wyjątek z art. 14 ust. 5 RODO, który zwalnia administratora od obowiązku informacyjnego, gdy dane osobowe nie są pozyskiwane bezpośrednio od osoby, której dane dotyczą, a udzielenie informacji o przetwarzaniu okazuje się niemożliwe lub wymagałoby niewspółmiernie dużego wysiłku.

    Według Datatilsynet ww. przepis mógłby mieć zastosowanie, ponieważ systemy SI często wymagają ogromnych ilości danych, co mogłoby wiązać się z dużym obciążeniem pod względem nakładów na poinformowanie każdej z osób o przetwarzaniu jej danych. Datatilsynet zaleca jednak podawanie minimum informacji o przetwarzaniu np. poprzez publicznie dostępne kanały (np. strony internetowe).

    W fazie stosowania SI istotne znaczenie będzie miało, czy model będzie wykorzystywany jedynie jako wsparcie w podejmowaniu decyzji, czy do pełnej automatyzacji decyzji.

    W tym drugim przypadku, RODO wymaga, aby administrator danych podał nie tylko informacje, że takie zautomatyzowane podejmowanie decyzji będzie miało miejsce, ale również o prawie do niepodlegania takim procesom, istotne informacje o zasadach podejmowania tych decyzji, a także o znaczeniu i przewidywanych konsekwencjach takiego przetwarzania dla podmiotów danych. Datatilsynet rekomenduje natomiast, aby podobne informacje podać również w przypadku SI używanych jedynie jako wsparcie decyzyjne. Podobne wymogi będą miały zastosowanie do systemów sztucznej inteligencji w fazie po zakończeniu nauki przez system.

5

Rozdział

E-commerce

UOKiK sprawdza, jak przedsiębiorcy dostosowali się do przepisów wynikających z dyrektywy Omnibus

Od 1 stycznia 2023 r. obowiązują nowe przepisy wynikające z implementacji do porządku krajowego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta (tzw. dyrektywa Omnibus).

UOKiK sprawdził, czy i jak przedsiębiorcy dostosowali się do nowych przepisów o uwidacznianiu najniższej ceny z 30 dni poprzedzających ogłoszenie promocji. W tym celu, UOKiK sprawdził ok. 40 stron internetowych przedsiębiorców działających w sektorze e-commerce w różnych branżach. 

  • Prezes UOKiK zwrócił uwagę na następujące nieprawidłowości:

    • Podawanie aktualnej ceny sprzedaży i ceny przekreślonej bez zamieszczenia informacji, czym jest cena przekreślona.
    • Podawanie aktualnej ceny sprzedaży i ceny przekreślonej, przy czym komunikat wyjaśniający, że cena przekreślona jest najniższą ceną towaru, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, jest dostępny dopiero po rozwinięciu.
    • Obliczanie wielkości obniżki (np. 20%, 150 zł) w odniesieniu do ostatniej lub standardowej ceny towaru, a nie najniższej ceny z ostatnich 30 dni.
    • Posługiwanie się sformułowaniami innymi niż „najniższa cena towaru w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki”, np. „cena referencyjna”.
    • Prezentowanie informacji o najniższej cenie obowiązującej w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki w sposób nieczytelny: czcionka, kolorystyka, kontrast.

Legal Alert – RODO 

Plan kontroli sektorowych UODO na 2023 r.

W dniu 18 stycznia 2023 r. UODO przyjął plan kontroli sektorowych na 2023 r. W obecnym roku Urząd skupi się na kontroli aplikacji mobilnych oraz aplikacji internetowych (webowych). W szczególności UODO zamierza kontrolować sposób zabezpieczenia i udostępniania danych osobowych przetwarzanych w związku z użytkowaniem takich aplikacji.

Szczegółowy plan kontroli sektorowych UODO na rok 2023 zapowiada objęcie kontrolami następujących kategorii podmiotów:

  1. Organy przetwarzające dane osobowe w Systemie Informacyjnym Schengen i Wizowym Systemie Informacyjnym -przetwarzanie danych osobowych SIS/VIS na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczpospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1041), aktów wykonawczych oraz przepisów Unii Europejskiej.
  2. Podmioty przetwarzające dane osobowe przy użyciu aplikacji mobilnych – sposób zabezpieczenia i udostępniania danych osobowych przetwarzanych w związku z użytkowaniem aplikacji.
  3. Podmioty przetwarzające dane osobowe przy użyciu aplikacji internetowych (webowych) – sposób zabezpieczenia i udostępniania danych osobowych przetwarzanych w związku z użytkowaniem aplikacji.

Mając na uwadze przyjęty przez UODO plan kontroli, zachęcamy do wykonania audytu zgodności aplikacji mobilnych i webowych z przepisami o ochronie danych osobowych. 

Legal Alert – IP

Utwory, które weszły do domeny publicznej z dniem 1 stycznia 2023 r.

W raz z rozpoczęciem każdego roku do domeny publicznej trafiają setki utworów. Twórczość autorów, którzy zmarli ponad 70 lat temu staje się własnością publiczną, co oznacza że może być swobodnie kopiowana, modyfikowana i rozpowszechniania, również do celów komercyjnych.

Wraz z początkiem 2023 r. do domeny publicznej trafiły oryginalne wersje utworów twórców zmarłych w 1952 r. Podkreślić należy, że tłumaczenia tych dzieł tj. utwory zależne są chronione jako samodzielne przedmioty prawa autorskiego. Oznacza to, że przejdą do domeny publicznej dopiero po upływie 70 lat od śmierci ich twórców tj. autorów tłumaczenia.

1 stycznia 2023 r. w domenie publicznej znalazły się utwory takich twórców jak, np..:

  • Waldemara Bonsels – autora znanej na całym świecie książki dla dzieci „Pszczółka Maja i jej przygody”
  • Marii Montessori – autorki filozofii edukacji dziecięcej Montessori
  • Ferenc Molnár – autora powieści „Chłopcy z Placu Broni”
  • Adama Półtawskiego – grafika i typografa, autora kroju pisma „Antykwa Polska”  popularnego od czasów II Rzeczypospolitej do dnia dzisiejszego
  • Władysława Strzemińskiego – malarza i twórcy polskiego konstruktywizmu
  • Stefana Norblina – plastyka, malarza i architekta

Pełną listę autorów, którzy zmarli w 1952 r., a których twórczość przeszła do domeny publicznej możesz znaleźć pod linkiem: 2023 in public domain - Wikipedia

Skontaktuj się z nami!

Justyna Wilczyńska-Baraniak

EY Polska, Kancelaria EY Law, Własność Intelektualna, Technologie i Dane Osobowe, Partner, Adwokat
Lider Zespołu Prawa Własności Intelektualnej, Technologii, Danych Osobowych w Kancelarii EY Law. Doradza na rzecz korporacji w zakresie ochrony własności intelektualnej i wdrażania nowych technologii.
Warszawa, POL

Joanna Ostrowska

EY Polska, Kancelaria EY Law, Senior Manager, Counsel
Joanna jest Senior Managerem w Zespole Własności Intelektualnej, Technologii i Danych Osobowych w EY Law.
Warszawa, POL

Podsumowanie

Oto kolejne wydanie przygotowane w ramach programu Make IT Clear.

Co miesiąc będziemy przedstawiać Państwu trendy, którymi powinni podążać przedsiębiorcy, a także rozwiązania, które należy wdrożyć, aby być na bieżąco z prawem technologii, własnością intelektualną i ochroną danych. Wskażemy także ryzyka i wyzwania związane z Twoim biznesem.

Kontakt
Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.

Informacje

Autorzy

Powiązane tematy
Doradztwo prawne

EY oznacza globalną organizację i może odnosić się do jednej lub więcej firm członkowskich Ernst & Young Global Limited, z których każda stanowi odrębny podmiot prawny. Ernst & Young Global Limited, brytyjska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, nie świadczy usług na rzecz klientów.