Środki alternatywne – dofinansowanie dla odbiorców końcowych
Z uwagi na konieczność realizacji krajowego celu oszczędności energii finalnej w wysokości 5580 tys. toe do końca 2030 r., za niezbędne uznano wdrożenie środków alternatywnych, które uzupełnią funkcjonujący obecnie w Polsce system białych certyfikatów. Jako środki alternatywne, w świetle ustawy, rozumiane są programy dofinansowań dla przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej u odbiorców końcowych. Środki na realizację tych przedsięwzięć będą pochodzić z budżetu państwa oraz źródeł zagranicznych.
Proponowane zmiany mają pozytywnie wpłynąć na poprawę efektywności energetycznej w niezagospodarowanym do tej pory zakresie, tj. u odbiorców końcowych, u których uzyskiwana oszczędność energii nie przekracza 10 toe (za tego typu przedsięwzięcia nie można otrzymać białych certyfikatów). Zakres programu dofinansowań obejmie wymianę urządzeń lub instalacji służących do ogrzewania, lub przygotowania ciepłej wody użytkowej na urządzenia i instalacje charakteryzujące się wyższą klasą efektywności energetycznej oraz przyłączenie ich do sieci ciepłowniczej.
Powołanie centralnego rejestru oszczędności energii finalnej
Nowa ustawa powołuje centralny rejestr oszczędności energii finalnej, który będzie prowadzony przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) za pomocą systemu teleinformatycznego. Dyrektor IOŚ-PIB będzie przekazywać ministrowi właściwemu do spraw klimatu zagregowane dane w zakresie uzyskanych oszczędności energii finalnej w danym roku kalendarzowym.
Ma to na celu ułatwienie zbierania informacji niezbędnych do bieżącego szacowania osiąganych oszczędności zużycia energii, a także uniknięcie ryzyka podwójnego zliczania oszczędności energii. Utworzenie oraz funkcjonowanie rejestru będzie finansowane z przychodów NFOŚiGW z tytułu opłaty zastępczej uiszczanej w ramach systemu białych certyfikatów.
Zmiany w procedurze przyznawania białych certyfikatów
W celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych, w nowelizacji ustawy dodana została definicja energii finalnej, zgodnie z którą jest to „energia lub paliwo dostarczone odbiorcy końcowemu”, a nie jak obecnie „energia lub paliwa zużywane przez odbiorcę końcowego” (ma to zapobiec zaniżaniu uzyskanej oszczędności o straty związane ze zużywaniem paliw po ich dostarczeniu do odbiorcy końcowego). Doprecyzowano także pojęcie rozpoczęcia prac zmierzających do realizacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej – da to Prezesowi URE podstawę do odmowy wydania białych certyfikatów w przypadku faktycznego rozpoczęcia prac przed złożeniem wniosku o ich wydanie. „Rozpoczęcie prac zmierzających do realizacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej” oznacza rozpoczęcie robót budowlanych służących realizacji przedsięwzięcia lub pierwsze prawnie wiążące zobowiązanie do zamówienia urządzeń służących poprawie efektywności energetycznej lub inne zobowiązania, które sprawiają, że przedsięwzięcie staje się nieodwracalne. Ustawa wprowadza również możliwość skorygowania złożonego wniosku o wydanie świadectwa efektywności w przypadku, gdy z przeprowadzonego audytu powykonawczego będzie wynikać inna wysokość osiągniętej oszczędności energii niż zadeklarowana. W takiej sytuacji Prezes URE będzie mógł wydać nowe świadectwo efektywności energetycznej.
Warto również zwrócić uwagę, że z katalogu przedsięwzięć, za które można otrzymać białe certyfikaty (art. 19 ustawy o efektywności energetycznej), usunięta została modernizacja lub wymiana urządzeń lub instalacji wykorzystywanych w procesach energetycznych prowadzonych w instalacjach spalania paliw, o których mowa w załączniku 1 do ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (z wyjątkiem urządzeń potrzeb własnych; (art. 1 pkt 16 b) nowelizacji [w art. 19 ustawy] po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: „1a. Przepisu ust. 1 pkt 3 lit. b nie stosuje się do procesów energetycznych prowadzonych w instalacjach spalania paliw objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji, o których mowa w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2021 r. poz. 332), z wyjątkiem urządzeń potrzeb własnych rozumianych jako urządzenia lub instalacje pomocnicze służące procesowi wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła”).