Technologia wsparciem dla zrównoważonego rozwoju

Cztery kluczowe wskaźniki

Określenie konkretnych wskaźników umożliwiających monitorowanie wpływu polityki ESG i wydajności powiązanych inicjatyw jest jednym z kluczowych działań. Na podstawie badań EY i rozmów z liderami rynku zidentyfikowano cztery kluczowe wskaźniki, które mogą posłużyć zarówno do monitorowania efektywności strategii ESG, jak i do oceny zdolności do tworzenia długoterminowej wartości. Firma może wprowadzić podane miary do modelu danych, którego podstawowym zadaniem jest zbieranie oraz monitorowanie informacji dotyczących emisji gazów cieplarnianych. Zespół ds. zielonej transformacji ma możliwość rozszerzenia swoich działań i w trakcie pracy nad transformacją informatyczną uwzględni w generowaniu raportów poniższe wskaźniki:

• całkowita stopa zwrotu (TSR) – wskaźnik ten mierzy krótko- i długookresowe perspektywy rozwoju oraz śledzi, jak efektywnie przedsiębiorstwo wdraża strategie związane z ESG;
• wartość marki – jest to najważniejszy wskaźnik pomiaru długookresowego znaczenia marki danego przedsiębiorstwa w zakresie siły finansowej, stabilności oraz ciągłości rozwoju. Wdrażanie polityk zrównoważonego rozwoju poprawia pozycję przedsiębiorstwa w rankingach i kreuje pozytywny wizerunek, co przekłada się na lepszy wynik finansowy;
•  ekonomiczna wartość netto (ENW) – wskaźnik ten powstał, ponieważ dotychczasowe standardy sprawozdawczości skupiały się na krótkim okresie, nie biorąc pod uwagę długoterminowych skutków działań gospodarczych. Po wprowadzeniu MSSF 17 w 2023 r. przedsiębiorstwa będą mogły prowadzić sprawozdawczość, używając również wskaźnika ekonomicznej wartości netto, co pozwoli uwzględniać raportowanie pozafinansowe ujęte w zasadach ESG;
•  zwrot z kapitału (ROC) – ten wskaźnik jest już stosowany w zaawansowanych modelach ryzyka, ale firmy coraz częściej rozważają wprowadzenie ryzyka klimatycznego do tej miary.

ESG to wymierne korzyści

Obszarem zyskującym większe znaczenie są dane, jakie firmy powinny gromadzić na potrzeby różnych typów raportów ESG. 

Wyzwanie jest istotne, ponieważ dane związane z ESG są często rozproszone w organizacji, a dane zewnętrzne muszą być pozyskiwane i łączone z wewnętrznymi zbiorami danych. Organizacje nie mają jeszcze zbyt wiele doświadczenia w zakresie wskaźników KPI ESG, a to z kolei wymaga wdrożenia rygorystycznej metodologii określania właściwych wskaźników KPI, identyfikowania podstawowych źródeł danych i przeprowadzania niezbędnych przekształceń danych w celu obliczenia odpowiednich wskaźników.

Istotne jest określenie, które dane muszą zostać przechwycone i zintegrowane z systemami analitycznymi. Zdefiniowanie wskaźników umożliwiających monitorowanie wpływu polityki ESG otwiera pole do dyskusji w całej organizacji, w celu określenia, jak IT może najlepiej wnieść swój wkład i zaangażowanie, na przykład poprzez wykorzystanie IoT do oszczędzania energii. Aby sprostać wymogom ESG, firmy muszą śledzić kluczowe wskaźniki – takie jak zużycie energii, zużycie surowców i przetwarzanie odpadów – które ostatecznie prowadzą do redukcji kosztów. Dodatkowo firmy, które zachowują zgodność z ESG, są mniej narażone na grzywny, ryzyko i kary, co pozytywnie wpływa na ich wyniki finansowe.

Przewiduje się, że docelowo prawdopodobnie większość kluczowych aplikacji i systemów będzie obsługiwać najpopularniejsze analizy ESG. Jednak zanim zostaną zaprojektowane, zbudowane i wdrożone odpowiednie rozwiązania technologiczne, firmy będą musiały zintegrować istniejącą architekturę narzędzi, aby osiągnąć cele ESG. 

Obecne aplikacje często wymagają ulepszeń lub modyfikacji w celu ułatwienia automatycznego raportowania ESG. Może to również obejmować zmiany lub ulepszenia obecnych systemów ERP.

Wdrożenie ESG to nie tylko wymóg regulacyjny, ale też działanie, które niesie ze sobą wymierne korzyści dla przedsiębiorstwa. 

W EY nie rzadziej niż co dwa lata przeprowadzamy ankiety i wywiady z osobami podejmującymi decyzje inwestycyjne w funduszach.

W dobie stałego dostępu do internetu oraz mediów społecznościowych witryna korporacyjna to tylko jedna z platform do ujawniania informacji dotyczących kwestii ESG, które zwykle opierają się na celu i strategii firmy i mogą wykraczać poza istotne kwestie, aby dać lepszy wgląd w kulturę firmy. Dodatkowo wykorzystanie nowoczesnych technologii, takich jak filmy i wywiady, pozwala na komunikowanie się w angażujący sposób ze społecznością i przekazywanie informacji.

Nowa dyrektywa CSRD, czyli unijna dyrektywa dotycząca raportowania wskaźników zrównoważonego rozwoju, niesie ze sobą wiele nowych wyzwań, które  spółki publiczne będą musiały pokonać już w 2024 r.,  a duże spółki prywatne w 2025 r.  Te wyzwania oznaczają, że:

• będzie trzeba raportować więcej informacji  niż do tej pory, 
• wymagane informacje są zdefiniowane  bardziej precyzyjnie, 
• trzeba będzie raportować szybciej niż w przeszłości, ponieważ raport ESG będzie częścią raportu rocznego,  
• raport trzeba będzie poddać zewnętrznej weryfikacji,  czyli audytowi

- mówi Rafał Hummel, Partner w dziale Audytu. 

Zielona transformacja krok po kroku

W Polsce tematyka ESG pojawiła się kilka lat temu. Nie rozpowszechniły się jeszcze na masową skalę rozwiązania technologiczne odpowiadające potrzebom przedsiębiorstw.

Firmy takie jak EY stworzyły rozwiązania dostosowane do nadchodzącej zmiany, dostarczając platformy, które umożliwiają zintegrowane raportowanie i zarządzanie danymi oparte na aktualnych, kompletnych i spójnych danych oraz zwinnej i elastycznej architekturze.

W sumie istnieje ponad 600 przepisów dotyczących raportowania ESG na całym świecie, z wieloma różnymi definicjami i interpretacjami zrównoważonego rozwoju. Biorąc pod uwagę ogromną ilość danych niefinansowych do zebrania, nowa technologia będzie musiała być łatwa do wdrożenia dla przedsiębiorstw, prosta w użyciu oraz elastyczna, by sprostać tym wymaganiom, np. poprzez migrację do rozwiązań chmurowych.  Obecnie widzimy, że zbieranie i konsolidacja danych w celu aktualizowania raportów (ESG) to żmudne zadanie. Dane ESG wydobywane są z baz danych i różnych źródeł zewnętrznych i co miesiąc konwertowane do uniwersalnego formatu. Metoda ta jest czasochłonna i podatna na błędy. Jedne z proponowanych przez EY narzędzi automatyzuje ten ręczny proces, przekształcając dane z wielu źródeł w jeden uniwersalny model. Zmniejsza prawdopodobieństwo błędu ludzkiego podczas powtarzających się zadań, takich jak konsolidacja i oczyszczanie danych.

Zespół ds. zielonej transformacji, który dana firma stworzy albo wynajmie, w pierwszym kroku będzie musiał gruntownie zidentyfikować źródła danych do raportowania ze względu na różnice w prowadzeniu działalności gospodarczej. Gdy uda się określić sposób pozyskiwania danych, zespół ocenia ich jakość oraz pochodzenie, czyli zgodność z wymogami regulacyjnymi. Proces ten wymaga prowadzenia bardzo płynnej komunikacji pomiędzy zespołem ds. zielonej transformacji a innymi pracownikami przedsiębiorstwa, ponieważ wprowadzane rozwiązania technologiczne wymagają dostarczenia dużej ilości szczegółowych informacji.

Oprócz tego niezbędne jest rozpoczęcie monitorowania działalności dostawców dóbr i usług, gdyż przedsiębiorstwa mają obowiązek uwzględniania emisji pośredniej ukrytej w dostarczanych im produktach.

Dzięki takim przygotowaniom możliwe jest dokonanie transformacji dotychczasowego sposobu zbierania danych i wdrożenie centralnego repozytorium danych ESG. Takie rozwiązanie daje możliwość zarządzania dostępem dla poszczególnych pracowników, zapewnia stałe monitorowanie wskaźników ESG oraz dostarcza raporty zarządcze czy raporty ad hoc. Tak wygenerowane raporty spełniają warunki prawne nakładane przez Unię Europejską, ponieważ w procesie tworzenia takiego modelu danych niezbędne jest zapoznanie się z dyrektywami Parlamentu Europejskiego określającymi wymagania względem źródeł danych. Przedsiębiorstwo otrzymuje dostęp do zagregowanych danych dotyczących na przykład emisji gazów cieplarnianych, które na bieżąco wyświetlane są w postaci łatwego do analizy panelu.

W bardzo bliskiej przyszłości firmy będą musiały implementować do własnej działalności zielone rozwiązania technologiczne. Procesy dotyczące analizy wymogów regulacyjnych, określania źródeł danych oraz zaprojektowanie odpowiedniego rozwiązania technologicznego zajmuje średnio pół roku, a jest to jedynie etap przygotowawczy. Kolejny krok, czyli wdrożenie dedykowanego narzędzia ESG i zintegrowanie go do obecnej architektury firmy, może zająć w zależności od wielkości przedsiębiorstwa od sześciu do dwunastu miesięcy. Oznacza to, że przedsiębiorstwa w najlepszym scenariuszu potrzebują minimum roku, aby skutecznie zaimplementować rozwiązanie technologiczne, przy założeniu przygotowaniu etapów procesu wcześniej. 

Podsumowanie

Biorąc to wszystko pod uwagę, zielonej transformacji nie da się dokonać bez zmian technologicznych w firmie, poza tym jest to proces czasochłonny, ale dzięki stałemu rozwojowi m.in. platform raportujących wskaźniki ESG przedsiębiorstwa mogą liczyć na płynność pracy podczas procesu zmiany modelu operacyjnego.

Artykuł ukazał się w Rzeczpospolitej w dniu 21 grudnia 2022 r.