De kracht van AI in de publieke sector

Ontdek hoe AI maatschappelijke problemen kan oplossen in de publieke sector.

Cecile Heemels, EY Nederland Partner Consulting, bespreekt met Anna van den Breemer, expert in AI en de overheid, hoe AI het vertrouwen in de publieke sector kan herstellen. Anna deelt haar visie op de kansen en uitdagingen van AI en hoe technologie maatschappelijke problemen kan aanpakken. “AI zorgt al voor een revolutie in de gezondheidszorg en de financiële sector. Het is een krachtig hulpmiddel dat besluitvorming verbetert en complexe problemen aanpakt, mits het doordacht wordt ingezet.”

Belangrijke inzichten:

1. Maatschappelijke impact: AI biedt kansen voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, maar vereist duidelijke keuzes en eigenaarschap door de overheid, met nadruk op ethiek, privacy en toegankelijkheid.
2. Leiderschap en innovatie: Leiderschap is cruciaal voor innovatie.  Geef jonge mensen ruimte om te experimenten en nieuwe technologieën toe te passen: stimuleer een cultuur om veilig te experimenteren
3. Datakwaliteit en ethiek: AI kan de besluitvorming verbeteren, maar alleen als de datakwaliteit gegarandeerd is. Betrouwbare en transparante data zijn cruciaal voor het behouden van publiek vertrouwen. AI-ethiek begint met data-ethiek.
4. Responsible AI: Investeren in verantwoorde AI is noodzakelijk. AI moet transparant, eerlijk en uitlegbaar zijn, maar blijft altijd een hulpmiddel, met menselijke interpretatie in de uiteindelijke besluitvorming.
5. Cyberveiligheid: Nieuwe technologieën zoals AI creëren ook kansen op cyberaanvallen. Geavanceerde technologie is nodig om deze bedreigingen te detecteren en de veiligheid te waarborgen.

Anna herkent dit probleem. “Ik zie dat grote maatschappelijke problemen in Nederland, zoals veiligheid, armoedebestrijding, transparantie en het economisch verdienmodel, een groot technologisch component hebben. Overheidsinstanties lopen vaak vast bij digitale implementatie door verouderde systemen, gebrek aan expertise en complexe wet- en regelgeving. AI biedt enorme mogelijkheden voor de overheid, zoals verbeterde efficiëntie, dienstverlening en het versterken van besluitvormingsprocessen. Echter, de implementatie van AI is complex door zorgen over privacy, ethiek, benodigde infrastructuur en kennis. Daarnaast is het creëren van vertrouwen in AI cruciaal, aangezien AI-algoritmen vaak als 'black boxes' worden ervaren. Het is belangrijk dat de overheid niet alleen investeert in technologie, maar ook in transparantie en verantwoording.”

Doing good by doing business

“AI zorgt al voor een revolutie in bijvoorbeeld de gezondheidszorg en de financiële sector,” vertelt Cecile. “Het is een krachtig hulpmiddel dat besluitvorming verbetert en complexe problemen aanpakt, mits het doordacht wordt ingezet. Wat ik zie is dat het toepassen van AI binnen overheidsorganisaties uitdagender is dan in het bedrijfsleven, doordat de overheid, terecht, hogere eisen stelt aan beveiliging van data, een belangrijke verantwoordelijkheid heeft in dataethiek en weinig kan profiteren van gestandaardiseerde processen tussen (internationale) overheden. Welke toepassingen zie jij binnen de overheid?”

Anna heeft hier ervaring mee: AI wordt al op verschillende manieren toegepast binnen de overheid, zoals in opsporing en predictive maintenance. Het gebruik van AI is dus niet nieuw, maar er is veel potentieel om het verder uit te breiden. De overheid kan AI naar de volgende stap brengen door het breder in te zetten voor beleidsbeslissingen, het optimaliseren van publieke diensten en het bevorderen van transparantie. Een goede eerste stap voor de overheid is om AI in te zetten voor klantinteractie en -beleving, bijvoorbeeld in callcenters. AI-chatbots en virtuele assistenten kunnen routinevragen snel en efficiënt afhandelen, waardoor de wachttijden verkort worden en de medewerkers zich kunnen richten op complexere zaken. Dit verbetert de dienstverlening en verhoogt de klanttevredenheid. Door AI eerst op deze gebieden in te voeren, kan de overheid ervaring opdoen, processen optimaliseren en geleidelijk vertrouwen opbouwen, terwijl tegelijkertijd de technologische capaciteiten verder ontwikkeld worden voor andere toepassingen.

AI is sitting at the table

Anna benadrukt dat leiderschap cruciaal is. “Wanneer leiders een omgeving creëren waarin fouten maken is toegestaan, stimuleren ze innovatiekracht. Vooral jonge mensen, die gewend zijn IT overal toe te passen, kunnen veel bijdragen. Het is belangrijk om hen de ruimte te geven om processen en structuren te verbeteren met nieuwe technologieën. AI denkt en handelt als een mens. Leuk feitje: de beste prompters zijn mensen die goed met anderen kunnen omgaan, zoals leraren en managers. Ze stellen vragen en geven context zoals ze dat bij een ander mens zouden doen. ‘Give it a seat at the table’ betekent niet alleen dat je AI een stem geeft in besluitvormingsprocessen, maar ook dat je het regelmatig gebruikt en ermee oefent. Hoe meer je AI toepast en ermee experimenteert, hoe beter je begrijpt hoe je het kunt inzetten om waardevolle inzichten te genereren. Gebruik daarvoor een goed doordachte omgeving, zoals EYQ met je eigen beschermde data, om optimaal te profiteren. Deze kennis moeten we verspreiden, omdat het relevant is voor elke organisatie.” Cecile vult aan: “In deze tijden van AI zijn de mensen die zich onderscheiden, de mensen die het beste een verbinding kunnen leggen met een ander mens. Mooi hoe jij hier een technologisch perspectief tegenover zet Anna. Welkom bij EY!”

Bekijk de video

Wil je meer weten over hoe AI de publieke sector kan transformeren en welke stappen jouw organisatie kan nemen om deze technologie op een verantwoorde manier te implementeren? Bekijk dan de video met het interview van Cecile Heemels met Anna van den Breemer. Hun inzichten en expertise bieden waardevolle handvatten voor iedereen die betrokken is bij digitalisering.