EY uitvoeringskracht een

Uitvoeringskracht: een groeiende groep ambtenaren gaat voor échte impact

Transformatief handelen is in tijden van crises en affaires belangrijker dan ooit. Dat vraagt om goed beleid en vastberaden uitvoeringskracht.


In het kort:

  • Een groeiende groep ambtenaren breekt met klassieke structuren en zet belangrijke verandering in gang, samen met gedreven adviseurs.
  • Het gaat daarbij niet alleen om verandering van structuur, maar vooral ook van cultuur.
  • Waarbij waarde niet slechts gemeten wordt in euro’s en IT wordt ingezet voor kwaliteit en efficiëntie.

Eerder spraken we over de essentiële transformatie voor uitvoeringsorganisaties om hun dienstverlening meer aan te laten sluiten bij de bedoeling van de wet en de verwachting van burgers en bedrijven. Dat standaardisatie en de menselijke maat wel degelijk samen kunnen gaan en dat vertrouwen daarvoor het belangrijkste ingrediënt is. Toch staat de uitvoeringskracht van de overheid onder druk door grote maatschappelijke vraagstukken. Denk aan kansenongelijkheid, druk op het milieu, wonen, bestaanszekerheid en het bieden van een veilig onderkomen voor migranten.

Deze vraagstukken vragen om een totale herstructurering van systemen én om een lange adem. Uit gesprekken met topambtenaren blijkt een kentering: een groeiende groep ambtenaren breekt met klassieke structuren om die verandering waar te maken. Een nieuwe generatie adviseurs is al net zo intrinsiek gemotiveerd. Samen brengen ze vaart in complexe, innovatieve en langjarige transformaties.

Uitvoeringskracht

Persoonlijk zie ik dat steeds vaker gebeuren. Neem bijvoorbeeld Stichting Open Nederland. De voldoening die het oplevert om te zien dat we samen met onze opdrachtgevers daadwerkelijk problemen bij de wortel aanpakken en in de juiste richting bewegen is onbetaalbaar. Elke keer levert me dat een grote glimlach op. En ik ben zeker niet de enige.

Buiten de lijntjes van de wettelijke kaders

Een ambtenaar wordt niet geregeerd door electorale agenda’s en heeft geen horizon van vier jaar. Dat is een groot goed in tijden van grote langetermijnvraagstukken – variërend van woningnood en klimaat tot stikstof en asiel. Ambtenaren kunnen de lange termijn op het netvlies houden, rationeel beleid maken en zich niet laten leiden door de waan van de dag. Zij weten dat populaire en kortetermijnoplossingen vaak geen recht doen aan de complexe problematiek en zoeken naar echte transformatieve kracht. Daarbij gelden uiteraard professionele en wettelijke kaders. Maar echte transformatie vraagt om het losbreken uit deze kaders. In de podcastserie ‘Uitvoerig’ stelt Bas van den Dungen, SG Ministerie van Financiën terecht dat uitvoeringsorganisaties vaak het gezicht van de overheid zijn. Juist daarom moeten burgers het gevoel hebben dat ze hier geholpen worden, ook al past hun vraag niet in de kaders.

Klantgericht handelen is in tijden van crises en affaires belangrijker dan ooit. Daarvoor is een transformatieve overheid nodig die vooruitgang creëert. Een overheid die niet alleen goed beleid formuleert, maar ook ingrijpend effect laat zien. Zo’n verandering gaat haast onvermijdelijk gepaard met wrijving. Maar zonder wrijving geen glans.

Er is een transformatieve overheid nodig die niet alleen goed beleid formuleert, maar ook ingrijpend effect laat zien.

Waarde = maatschappelijke impact

Dit valt niet los te zien van een veranderend waardebegrip. Voor steeds meer mensen en organisaties zit waarde niet alleen in financiële winst, maar vooral in maatschappelijke impact. Er is een duidelijke roep uit de maatschappij om deze waarde te creëren. Neem bijvoorbeeld de ongekende mogelijkheden die (digitale) technologie met zich meebrengt. Wie dit nog vooral ziet als kans om efficiënter te werken, mist de kans om echt impact te maken. Abdeluheb Choho pleit voor de inzet van IT om kwaliteit en waarde te creëren door een focus op de menselijke maat. Iets dat de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) al toepast. De tijd die vrijkomt door efficiëntie zet RVO bijvoorbeeld in om persoonlijk contact op te nemen met ondernemers wanneer zij een verkregen subsidie terug moeten betalen. Een belangrijk voorbeeld van een transformatie die zorgt voor échte impact.

 

Data vs gevoel

We mogen ons volgens filosoof en schrijver van het boek ‘Maakkracht’, Jetske van Oosten, daarbij best laten raken. We laten ons in het persoonlijke leven vooral leiden door gevoel, maar op de werkvloer laten we emoties minder toe. Daar vallen we terug op objectieve argumenten en meetbare gegevens. Terwijl gevoelens van rechtvaardigheid of gelijkheid hele sterke en positieve emoties kunnen zijn, die ons ook de kracht geven om juist tot actie te komen en het goede te doen. In de uitvoering is hier bij uitstek plek voor door het directe contact met burger en bedrijf. Daarom roept Greet Prins, directeur KvK, op om een stap verder te zetten en de taal van de praktijk te spreken. We moeten volgens haar terug naar de bedoeling van de wet, om die vervolgens te vereenvoudigen.

 

Transformatie raakt structuur én cultuur

Als ambtenaren een overheid bouwen met scherpe toekomstvisie én daadkracht dan ontstaat er een geweldige voedingsbodem voor échte impact. Door holistisch te kijken, het afbouwen van ‘het oude’ dat niet meer werkt en terug redeneren vanuit de stip op de horizon en zeker niet afzwakken door risico-aversie of compromis. Zoals Pier Eringa zo mooi stelt gaat het hierbij niet alleen om het veranderen van structuur, maar vooral ook de cultuur. Dan wordt de ambtenarij de hoeder van innovatie en dan kunnen adviseurs daar dienstbaar aan zijn. Met een duidelijke stip op de horizon kunnen adviseurs beter komen tot werkbare resultaten met maatschappelijke impact voor burger, bedrijf en medeoverheid. Samen met de ambtenaar die het verschil wil maken.

Als EY-adviseurs beseffen we dit en richten we ons op het gedrag van mensen, want organisaties transformeren niet, mensen wel. We onderscheiden ons door de betere vragen te stellen, eerst te luisteren en dan te transformeren en vanuit ons ambacht een werkbaar resultaat te leveren. Het is onze missie om de publieke dienstverlening te verbeteren en het vertrouwen in de overheid verder te vergroten.

Uitvoerig, een podcastserie over de uitvoeringskracht van de overheid

 

In Uitvoerig gaan we in gesprek met topambtenaren waarbij hun werkomgeving en expertise centraal staan.

 

Lees ook

Uitvoeringskracht: standaardisatie en de menselijke maat gaan wél samen

Dit is hoe uitvoeringsorganisaties kunnen transformeren om beter aan te sluiten bij de verwachting van burgers en bedrijfsleven.

Hoe ambtenaren het vertrouwen van de burger kunnen winnen

Maarten Schurink, SG Ministerie BZK herwint het vertrouwen van de burger door niet de letter, maar de bedoeling van de wet centraal te stellen.

    Samenvatting

    De uitvoeringskracht bij de overheid staat onder druk door grote maatschappelijke vraagstukken als kansenongelijkheid, druk op het milieu, wonen, bestaanszekerheid en het bieden van een veilig onderkomen voor migranten.

    Deze vraagstukken vragen om een totale herstructurering van systemen én om een lange adem. Uit gesprekken met topambtenaren blijkt echter een kentering: een groeiende groep ambtenaren breekt met klassieke structuren om die verandering waar te maken. Een nieuwe generatie adviseurs is al net zo intrinsiek gemotiveerd. Samen brengen ze vaart in complexe, innovatieve en langjarige transformaties.