Para birimi TL olan devlet tahvilleri, fonlar, vadeli mevduat ve katılma hesapları gibi yatırım ürünlerinde, 2020 ve 2021 yıllarında, ürün bazlı avantajlı gelir vergisi düzenlemeleri yapılmıştı. Günümüze kadar yapılan uzatmalarla geçerliliğini koruyan bu düzenlemeler, Nisan sonu itibarıyla sona erecekti. Sürenin uzatılıp uzatılmayacağının tartışma konusu olmasının yanı sıra bu düzenlemelere ilişkin farklı bakış açıları da söz konusuydu.
Ürünlere sağlanan vergi avantajlarının vergi toplama üzerindeki olumsuz etkisi kapsamında sonlandırılması, TL’nin değerinin olması gerekenden yüksek olduğu bir bakış açısıyken; yükselecek vergi oranlarının reel getiri açısından faiz indirimi etkisi yaratacağı ve bu nedenle uzatma gelmemesinin mevcut genel mali politikayla örtüşmeyebileceği farklı bir bakış açısıydı. İlk görüşe daha sıcak baktığımı belirtmek isterim. Çünkü yüksek enflasyon döneminde, kamusal ihtiyaçlar da dikkate alındığında, bu büyüklükte vergisiz veya düşük vergili bir yatırım ürünü alanı yaratılması ve bunun 3-4 yılı aşan sürede korunması pek makul görünmüyor.
Konu hakkında beklenen düzenleme, 1 Mayıs 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlandı. Yeni düzenlemede iki görüşün de dikkate alındığını görüyoruz;
1) TL mevduat faizleri ile katılım bankaları tarafından TL katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları üzerinden vadelerine göre %7,5, %5 ve %2,5 oranlarında tevkifat yapılacaktır. Burada bir oran artışı olsa da orijinal oranlara (%15, %12 ve %10) geri dönüş olmadı. Ayrıca kur korumalı ürünlerle ilgili %0 stopaj uygulaması 31 Temmuz 2024’e uzatıldı. Söz konusu tevkifat oranları, 1 Mayıs 2024’ten 31 Temmuz 2024’e kadar vadesiz ve özel cari hesaplara ödenecek faizler ve kâr payları ile bu tarihler arasında açılan veya vadesi bu tarihler arasında yenilenen hesaplara ödenecek faizlere ve kâr paylarına uygulanacaktır.
2) 1 Mayıs 2024 ile 31 Temmuz 2024 arasında iktisap edilen, bankalar tarafından ihraç edilen tahvillerden ve bonolardan elde edilen gelirler ve kazançlar ile fon kullanıcısının bankalar olduğu varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelirler ve kazançlar, tahvil ve kira sertifikasının vadesine veya elde tutma süresine bağlı olarak yukarıdaki oranlarda tevkifat yapılacaktır. Burada da kademeli bir artış olduğunu söyleyebiliriz.
Diğer taraftan yapılan bir diğer değişiklikle, yine yukarıdaki tarihler arasında iktisap edilen yatırım fonlarından (değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında döviz ifadesi geçen yatırım fonları hariç) elde edilen gelirler ve kazançlar üzerinden yapılacak stopaj oranı %7,5’e yükseltildi.
3) 22 Aralık 2021 ile 31 Temmuz 2024 arasında iktisap edilen;
- Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ihraç edilen devlet tahvili ve hazine bonolarından elde edilen gelirler ve kazançlar ile
- 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca kurulan varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelir ve kazançlar,
üzerinden %0 oranında tevkifat yapılacaktır. Burada bir oran değişikliği olmadan uygulama süresi uzatıldı.
Bununla birlikte, vergi artışları olduğunu ve 31 Temmuz 2024 düzenlemelerinde vergili sisteme dönüşün beklenebileceğini belirtebiliriz.
Son olarak; hisse senedi yoğun fonlar ile 2 yıldan fazla süreyle elde tutulan girişim sermayesi yatırım fonu ve gayrimenkul yatırım fonu katılma paylarından elde edilen gelirlerin ve kazançların vergilendirilmesinde düzenleme hatasının karmaşa yarattığını söylemek mümkün. Sözel olarak onaylanan uygulamanın zaman içinde sirküler bazlı bile olsa düzetilmesi yerinde olabilir.
*Levent Atakan'ın Capital Dergisi için hazırladığı makaleden alınmıştır.
