Uzun vadeli değer ölçümü ve raporlama neden önemlidir

Peki yatırımcılara bu anlayışı vermek için nelerin değişmesi gerekiyor? “Sorun şu; standart muhasebe uygulamaları, çalışanların eğitilmesi veya inovasyona yatırım yapma maliyeti gibi maddi olmayan varlıklarla ilişkili maliyetleri gösteriyor,” diyor EY Birleşik Krallık Denetim Müdürü Hywel Ball, “ama bu gene de değerlerinin büyük bir kısmını yansıtmıyor.”

Bu, hem şirketler hem de yatırımcılar için çoğalan sorunlara yol açar, çünkü bir işletmenin değeri ne kadar çok rapor etmediği alanlarda yatarsa, daha fazla yatırımcı bu değeri değerlendirmek için kendi yaklaşımlarını ve veri kaynaklarını geliştirecektir.

Bu sorunun farkında olan şirketlerden biri, 2015 yıllarından beri finansal olmayan değer ölçümünü yapan İsviçreli ilaç grubu Novartis. Novartis Küresel Sağlık ve Kurumsal Sorumluluk Grup Başkanı Patrice Matchaba, bunun kısmen talebin yönlendirdiğini söylüyor; şirketin mevcut hissedarlarının %15-%20'si finansal olmayan açıklamalar talep ediyor; Matchaba bu oranın kesinlikle artacağına inanıyor.

“Hissedarlar bunu talep ediyor,– özellikle de yeni nesil.” “Bu, gelmekte olan genç yatırımcılar için bir numaralı öncelik. Toplum üzerindeki gerçek etkinin ne olduğunu, marjın ve gayri safi büyümenin ötesini görmek istiyorlar; herkes bunu yaparsa benzerler benzerleriyle karşılaştırma imkanı bulur.”

Ama değişim motivasyonu sadece şirket dışından gelmiyor. Matchaba, “Finansal olmayan değeri ölçmenin önemli olduğuna inanıyoruz” diye açıklıyor. “Makroekonomik değişiklikler, fiyatlandırma baskıları, ilaç endüstrisinin kamuoyu algısı açısından ABD'de en düşük seviyeye sahip olması gerçeğiyle — bir şeyler değişmek zorunda. Neden var olmamız gerektiğini ve dönüşümsel ilaçların ötesine getirdiğimiz faydaları ifade etmeye başlamazsak, işimizi yapmıyoruz demektir.”

Tartışma alanları

Rapor ettikleri ölçüm standartlarını genişletmeyi düşünen şirket kurulları ve varlık yöneticileri için soru; başkalarının sahip olduğu varlıkların idarecileri olarak temsil görevleri arasında potansiyel bir çatışma olup olmadığı ve aralarında şirketten doğrudan kazancı olmayanların bulunduğu geniş bir paydaş grubu için olumlu sonuçlar yaratma arzusunun bulunup bulunmadığıdır. Serafeim,– pek çok kişinin düşündüğünün aksine,– ABD ve diğer ülkelerdeki yasaların şirket kurullarına, hissedar değerini maksimize etmeyi diğer hedeflerin üzerinde düşünme zorunluluğu getirmediğini iddia ediyor.

“Yönetim kurulunun sorumluluğu şirkete karşıdır, bu da yaptığınız şeyin şirketin uzun vadeli çıkarları için olması koşuluyla hedefe yönelik bir şirket olabileceğiniz anlamına gelir” diyor. Şurası açık ki, yaratılan uzun vadeli değerlerin titiz ve şeffaf ölçüm standartlarıyla desteklenmesi bu duruşu sağlayanlara önemli bir destek sağlar.

Varlık yöneticileri için de benzer sorular ortaya çıkıyor: yalnızca mevcutların finansal değerini en üst düzeye çıkarmaya konsantre olmaları yeterli değil mi? Ball, “Bu çok büyük bir tartışma alanı,” diyor. “Burada hissedar önceliğine karşı paydaş önceliği mücadelesi var. Bu gündemimizdeki en büyük politik tartışmalardan biri.

Yatırım zincirinin tamamında hem piyasa mevcudiyeti hem çeşitliliğe sahip olan ve yönetim altında 30 trilyon ABD dolarını temsil eden, dünyada yaklaşık iki milyon çalışanı olan bir grup katılımcının biraraya gelerek oluşturduğu işbirliğine dayalı bir çalışma olan Kapsayıcı Kapitalizm için Embankment Projesi'nin (EPIC) merkezinde şirketlerin uzun vadeli değer yaratmayı anlamlı bir şekilde nasıl anlatabileceği konusundaki tartışmalar yer alıyor.

Kökenleri çok daha geriye gitmesine rağmen, Şubat 2017'de ileriye doğru büyük bir adım atılarak EPIC –ismini aldı–. O zamanlar Unilever CEO'su olan Paul Polman, Londra'da Embankment'daki şirket merkezinde 10 çok uluslu CEO'nun katıldığı bir toplantıya ev sahipliği yaptı. Bu toplantıda işletmelerin daha geniş bir paydaş grubu için yarattıkları değeri ölçme ve rapor etme yöntemlerini nasıl geliştirebileceği tartışıldı.

Bu arada EY Uzun Vadeli Değer Çerçevesinin mimarı Ball, şirketlerin, varlık yöneticilerinin ve varlık sahiplerinin değer ölçmek için benimseyebilecekleri, çerçeveyi kullanışlı bir ölçüm standardı kümesine dönüştürmeye yardımcı olacak bir kavram kanıtlama projesi başlatmanın yollarını arıyordu. Kar amacı gütmeyen Kapsayıcı Kapitalizm Koalisyonu'nun kurucusu Lady Lynn Forester de Rothschild ile bir araya gelen Ball, bu fikri önermek üzere Unilever'in merkez ofisinde toplantıya davet edildi; dört saat sonra EPIC doğdu.

İdareciler, küresel iş dünyasını en üst seviyesinden 31 katılımcıdan oluşan bir grup oluşturdu: Unilever, Novartis ve PepsiCo gibi şirketlerin yanı sıra BlackRock, Fidelity, Vanguard, Norveç'in büyük Global Devlet Emeklilik Fonu, CalPERS, MetLife ve Allianz gibi varlık yöneticileri ve sahipleri de bu gruptaydı. Birlikte, iş değerini ölçmenin yeni yollarını bulmak için,– Ball'un sözleriyle “piyasa tarafından, piyasa için” –18 aylık bir çalışma programına başladılar.

Uzun vadeli değer çerçevesiyle donanmış EPIC üyeleri, bir dizi ölçme standardı geliştirmek amacıyla 18 ay harcamayı kabul ettiler. Proje, her biri şirketler, varlık yöneticileri ve varlık sahiplerini içeren yedi çalışma grubu halinde düzenlenmişti; bunun dışında iş akışları boyunca tutarlı bir metodoloji sağlamak amacıyla sekizinci bir grup ve EPIC'in etkileşim kurabileceği tamamlayıcı girişimleri incelemek üzere dokuzuncu bir grup oluşturulmuştu.

Proje katılımcıları Kasım 2018'de Washington DC'de sundukları bir raporla çalışmalarının sonuçlarını açıkladılar. Bu, şirketlerin birden çok paydaş için yarattıkları finansal olmayan değerlerin ölçümlerine ve raporlamalarına yardımcı olacak ayrıntılı bir dizi ölçüm standartını ortaya koyarken, çalışma gruplarının üzerinde çalıştıkları yedi alanda raporlama yaparken konunun nasıl ele alınması gerektiğine ilişkin önerileri içeriyordu. Raporda her başlığın altında, iyi bir uygulamanın nasıl olması gerektiği açıklanır.

Sonuçta, yatırımcıların ve diğerlerinin uluslararası kabul görmüş muhasebe çerçeveleri kullanarak yaptıkları finansal performans karşılaştırmalarına benzer şekilde, şirketlerin finansal olmayan performansları arasında benzer nitelikte karşılaştırmalar yapmalarına olanak tanıyan anlamlı bir ilk adımı temsil eden bir çerçeve ortaya çıktı.

İşgücü ve liderlik çeşitliliği hakkındaki açıklamalardan, personel değişim ve devamsızlık oranları ve şirketlerin kurum kültürünü değerlendirmek için kullanabilecek standartlaştırılmış bir ankete kadar çeşitli konularda 63 spesifik ölçüm standardı üzerinde anlaşmaya varıldı. İnovasyon ölçüm standartları, Ar-Ge yatırım ve başarı oranlarının yanı sıra yakın zamanda piyasaya sürülen ürünlerden, hizmetlerden veya süreçlerden elde edilen gelir yüzdesini gösteren “canlılık endeksini” ve işletmenin inovasyon faaliyetinin Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri gibi sürdürülebilirliğin zorluklarıyla hangi oranda baş edebildiğini gösteren "oluşturulan toplumsal değer"ini izler. Raporda iklim değişikliği gibi derin sosyal bağlantıları olan alanlarda, işletmenin enerji yeğinliğine yönelik ve karbon emisyonlarının fiyatlandırılmasında gelecekteki değişikliklerden kaynaklanan risk maruziyetine karşı standardize önlemler tavsiye ediliyor.

Ancak, şirketler ve yatırımcıları için metodoloji ve ölçme standartları üzerinde mutabık kalmanın ötesinde üzerinde raporlama yapılan ölçüm standartlarının değiştirilmesiyle ilgili zorluklar da var. Matchaba, Novartis için en büyük zorluğun ortak bir dil ve güçlü standardizasyon eksikliği olmaya devam ettiğini söylüyor.

“Önemli olan sistemi harekete geçirmek,” diye açıklıyor. “Şirketlerden, şirket içi kararlar alınmasında yararlı olan ve yatırımcılar ve hükümetler tarafından kabul gören aşağıdan yukarıya, standartlaştırılmış bir yaklaşım istiyorsunuz. Ama bu tek taraftan geliyorsa işi yaramaz çünkü karşılaştırılabilir değildir.”