Ν. 5099/2024: Συμπληρωματικά Μέτρα για την Εφαρμογή της Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες

Με τον Νόμο 5099/2024, που συμπληρώνει την εφαρμογή της Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες στην Ελληνική έννομη τάξη, ορίζονται οι θεσμοί εποπτείας της εγχώριας αγοράς των διαμεσολαβητών του διαδικτύου, οι αρμόδιες για την Πράξη εποπτικές αρχές και οι σχετικές κυρώσεις σε περίπτωση παραβιάσεων.

Στις 5 Απριλίου 2024, τέθηκε σε ισχύ ο Νόμος 5099/2024 με τίτλο «Λήψη μέτρων για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/2065 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Οκτωβρίου 2022 σχετικά με την ενιαία αγορά ψηφιακών υπηρεσιών και την τροποποίηση της Οδηγίας 2000/31/ ΕΚ και άλλες διατάξεις» («Νόμος»).

Ο νέος Νόμος συμπληρώνει την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/2065 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Οκτωβρίου 2022 σχετικά με την ενιαία αγορά ψηφιακών υπηρεσιών και την τροποποίηση της Οδηγίας 2000/31/ΕΚ («Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες»).

Η Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες, που τέθηκε σε εφαρμογή στις 17.01.2024, ρυθμίζει τις ενδιάμεσες υπηρεσίες εντός της εσωτερικής αγοράς. Η Πράξη προβλέπει κανόνες για την ευθύνη των παρόχων ενδιάμεσων υπηρεσιών αναφορικά με το περιεχόμενο που φιλοξενούν καθώς και τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας, που πρέπει να τηρούν.

Αντικείμενο του νέου Νόμου 5099/2024 είναι:

• O διορισμός του Συντονιστή Ψηφιακών Υπηρεσιών και των λοιπών εποπτικών αρχών.
• Η πρόβλεψη ελάχιστου περιεχομένου για τις εντολές των αρμοδίων αρχών σχετικά με την ανάληψη δράση κατά παράνομου περιεχομένου και την παροχή πληροφοριών.
• Η πρόβλεψη διοικητικών κυρώσεων και έννομης προστασίας κατά των αποφάσεων και των αρμόδιων αρχών.
• Η σύσταση και λειτουργία μητρώου των εγκατεστημένων στην Ελλάδα παρόχων ενδιάμεσων υπηρεσιών.

1. Πεδίο Εφαρμογής

Με τις διατάξεις του Ν. 5099/2024 ρυθμίζεται η εγχώρια αγορά των ενδιάμεσων υπηρεσιών της Κοινωνίας της Πληροφορίας.

Σύμφωνα με τους ορισμούς της Πράξης, πάροχοι ενδιάμεσων υπηρεσιών είναι, μεταξύ άλλων, οι πάροχοι διαδικτυακής φιλοξενίας, οι πάροχοι φιλοξενίας διαδικτυακού περιεχομένου, οι πάροχοι μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι πάροχοι μηχανών αναζήτησης, οι πάροχοι ψηφιακών πλατφορμών και οι πάροχοι ψηφιακών αγορών («marketplaces»).

2. Συντονιστής Ψηφιακών Υπηρεσιών

Με τον νέο Νόμο η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων («ΕΕΤΤ») ορίζεται ως Συντονιστής Ψηφιακών Υπηρεσιών στην Ελληνική επικράτεια.

Ως Συντονιστής η ΕΕΤΤ είναι αρμόδια για την εποπτεία και εφαρμογή της Πράξης στην Ελληνική αγορά παρόχων ενδιάμεσων υπηρεσιών, έχοντας τις εξουσίες των άρθρων 51-52 αυτής.

Ενδεικτικά, η ΕΕΤΤ έχει τις εξής αρμοδιότητες:

• Αιτείται πληροφορίες από τους παρόχους ενδιάμεσων υπηρεσιών και κάθε τρίτο πρόσωπο.
• Διεξάγει επιθεωρήσεις σε εγκαταστάσεις και συλλέγει στοιχεία αναφορικά με ερευνώμενες παραβιάσεις.
• Διατάσσει την παύση των παραβιάσεων της Πράξης και επιβάλλει δεσμεύσεις και διορθωτικά μέτρα σε σχέση με τη συμμόρφωση με την Πράξη.
• Λαμβάνει προσωρινά μέτρα και επιβάλλει διοικητικές κυρώσεις.
• Αποτελεί το κεντρικό σημείο για την υποβολή καταγγελιών κατά παρόχων ενδιάμεσων υπηρεσιών.

Επίσης, η ΕΕΤΤ συμμετέχει με δικαίωμα ψήφου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ψηφιακών Υπηρεσιών, το οποίο έχει αρμοδιότητες συντονισμού των αρμόδιων αρχής της Πράξης σε επίπεδο ΕΕ.

Τέλος, η ΕΕΤΤ εισπράττει ετήσιο εποπτικό τέλος ανταποδοτικού χαρακτήρα από τους παρόχους ενδιάμεσων υπηρεσιών για την κάλυψη του κόστους εκπλήρωσης των καθηκόντων της.

3. Αρμόδιες Ανεξάρτητες Αρχές

Παράλληλα με την ΕΕΤΤ, άλλες Αρχές αναλαμβάνουν ειδικότερες αρμοδιότητες εφαρμογής της Πράξης:

• Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης («ΕΣΡ») είναι αρμόδιο για την επίβλεψη και την επιβολή των υποχρεώσεων των παρόχων ψηφιακών πλατφορμών, σε σχέση με την εξασφάλιση ότι οι πληροφορίες που παρουσιάζονται αποτελούν διαφήμιση, με ευδιάκριτες σημάνσεις που αναφέρουν το φυσικό ή νομικό πρόσωπο για λογαριασμό του οποίου παρουσιάζεται η διαφήμιση, καθώς και το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που πλήρωσε για τη διαφήμιση. Επίσης, είναι υπεύθυνο για την διασφάλιση υψηλού επιπέδου ιδιωτικότητας, ασφάλειας και προστασίας των ανηλίκων στα πλαίσια αυτών των πλατφορμών.
• Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα («ΑΠΔΠΧ») είναι αρμόδια για την επίβλεψη των παρόχων ψηφιακών πλατφορμών, διασφαλίζοντας ότι οι σημαντικές πληροφορίες που αφορούν τις κύριες παραμέτρους για τον καθορισμό του αποδέκτη μιας διαφήμισης είναι εύκολα προσβάσιμες σε αυτόν. Επιπλέον, ελέγχει ότι οι ίδιοι πάροχοι δεν προβαίνουν σε παρουσίαση διαφημίσεων σε αποδέκτες της υπηρεσίας βάσει κατάρτισης προφίλ με χρήση ειδικών κατηγοριών ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και εξασφαλίζει ότι οι ψηφιακές πλατφόρμες που είναι προσβάσιμες από ανήλικους λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για τη διασφάλιση της μη παρουσίασης διαφημίσεων στη διεπαφή τους βάσει κατάρτισης προφίλ αυτών.

Οι παραπάνω Αρχές δύνανται να συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ψηφιακών Υπηρεσιών, χωρίς δικαίωμα ψήφου.

Επιπλέον, ο Συντονιστής Ψηφιακών Υπηρεσιών και οι αρμόδιες αρχές συνεργάζονται στενά κατά την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων τους, ανταλλάσσοντας πληροφορίες, παρέχοντας αμοιβαία συνδρομή και παρέχοντας γνωμοδοτήσεις σε υποθέσεις.

4. Αρμόδιες Δημόσιες Αρχές

Άλλες δημόσιες αρχές που ασκούν προβλεπόμενες στην Πράξη αρμοδιότητες είναι οι εξής:

• Η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ελληνικής Αστυνομίας, με αρμοδιότητα για την επιβολή του νόμου όσον αφορά την αναφορά υπονοιών τέλεσης ποινικών αδικημάτων.
• Οι δικαστικές και δημόσιες Αρχές εν γένει, με αρμοδιότητα να απευθύνουν εντολές ανάληψης δράσης που εκδίδουν κατά ενός ή περισσοτέρων στοιχείων παράνομου περιεχομένου προς παρόχους ενδιάμεσων υπηρεσιών. Οι εν λόγω εντολές πρέπει να πληρούν τα στοιχεία που ορίζονται στην Πράξη, αλλιώς θεωρούνται ανυπόστατες και δεν λαμβάνονται υπόψη.

Άλλες Δημόσιες Αρχές που δεν κατατάσσονται ως «αρμόδιες Αρχές» απευθείας από τον νόμο, συμπεριλαμβανομένου του Υπουργείου Ανάπτυξης, συνεργάζονται μαζί με τον Συντονιστή Ψηφιακών Υπηρεσιών για να προωθήσουν τους στόχους της Πράξης και του σχετικού νόμου. Για τον σκοπό αυτό, μπορεί να συναφθούν σχετικές συμφωνίες συνεργασίας. Στο πλαίσιο της συνεργασίας αυτής, παρέχουν βοήθεια και πληροφορίες που κρίνονται απαραίτητες, κατόπιν αιτήματος του Συντονιστή Ψηφιακών Υπηρεσιών.

5. Διοικητικές Κυρώσεις και Έννομη Προστασία

Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με την Πράξη, ο Συντονιστής Ψηφιακών Υπηρεσιών καλεί τον πάροχο ενδιάμεσων υπηρεσιών σε προηγούμενη ακρόαση.

Ύστερα από την διεξαγωγή της προηγούμενης ακρόασης, ο Συντονιστής, δύναται να λαμβάνει τα διοικητικά μέτρα, που προβλέπονται στην Πράξη,

και να επιβάλλει πρόστιμα έως 6% του ετήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών και περιοδικές χρηματικές ποινές έως 5% του μέσου ημερήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών. Για παραβιάσεις της Πράξης, που εμπίπτουν στο πεδίο των αρμοδιοτήτων τους, τις ίδιες εξουσίες λήψης διοικητικών μέτρων συμμόρφωσης και επιβολής κυρώσεων έχουν η ΑΠΔΠΧ και το ΕΣΡ.

Κατά των αποφάσεων του Συντονιστή Ψηφιακών Υπηρεσιών ή των αρμόδιων αρχών, με τις οποίες επιβάλλονται κυρώσεις μπορεί να ασκηθεί προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.

Κατά των αποφάσεων του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών μπορεί περαιτέρω να ασκηθεί αίτηση αναίρεσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Κατά των λοιπών ατομικών διοικητικών πράξεων, που εκδίδονται από τον Συντονιστή Ψηφιακών Υπηρεσιών ή τις αρμόδιες αρχές, καθώς και κατά των κανονιστικών αποφάσεων, που εκδίδονται δυνάμει του νόμου, μπορεί να ασκηθεί αίτηση ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.

6. Μητρώο Παρόχων Ενδιάμεσων Υπηρεσιών

Eντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου, τίθεται σε λειτουργία και τηρείται Μητρώο Παρόχων Ενδιάμεσων Υπηρεσιών σε ηλεκτρονική μορφή.

Εντός τριών (3) μηνών από τη θέση του σε λειτουργία, υποχρεούνται σε εγγραφή στο μητρώο οι πάροχοι ενδιάμεσων υπηρεσιών οι οποίοι έχουν την κύρια εγκατάστασή τους στην Ελλάδα ή των οποίων ο νόμιμος αντιπρόσωπος διαμένει ή είναι εγκατεστημένος στην Ελλάδα, εφόσον δεν διαθέτουν εγκατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά προσφέρουν υπηρεσίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στα στοιχεία που παρέχονται στο μητρώο,  περιλαμβάνο-νται και τα στοιχεία επικοινωνίας των σημείων επαφής με τις Αρχές για τη διαχείριση κρίσεων και την επικοι-νωνία με τους αποδέκτες των υπηρρεσιών. Οι πάροχοι ενημερώνουν το Μητρώο, για οποιαδήποτε τροποποίηση άμεσα και το αργότερο εντός δέκα ημερών.

7. Συμπεράσματα

Με την θέση σε εφαρμογή της Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες και του Νόμου 5099/2024 οι ενδιάμεσες υπηρεσίες της Κοινωνίας της Πληροφορίας καθίστανται ρυθμισμένες υπηρεσίες, υπό την έννοια ότι υπάγονται σε ειδικό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο εποπτεύεται από δημόσιες αρχές αρμόδιες για την λήψη διοικητικών μέτρων συμμόρφωσης και την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωσης παραβιάσεων.

Στο πλαίσιο αυτό, οι πάροχοι ενδιάμεσων υπηρεσιών καλούνται να εγγραφούν στο σχετικό μητρώο της ΕΕΤΤ, να έχουν σε εφαρμογή εσωτερικές διαδικασίες για την διαχείριση του φιλοξενούμενου περιεχομένου, να συμμορφώνονται με εντολές των δημόσιων αρχών για την ανάληψη δράσης σε σχέση με το φιλοξενούμενο περιεχόμενο και, εφόσον φέρουν τις αντίστοιχες υποχρεώσεις, να τηρούν τα μέτρα δέουσας επιμέλειας της Πράξης.

Για την εξειδίκευση των αρμοδιοτήτων της ως Συντονιστή Ψηφιακών Υπηρεσιών η ΕΕΤΤ αναμένεται να εκδίδει κανονιστικές διοικητικές πράξεις, που θα ρυθμίζουν περαιτέρω την εγχώρια αγορά ενδιαμέσων υπηρεσιών.

Δεδομένης της συγκέντρωσης των αρμοδιοτήτων για την εποπτεία των ενδιάμεσων υπηρεσιών στην ΕΕΤΤ , κρίνεται περαιτέρω σκόπιμη η εποπτεία από την ΕΕΤΤ της εφαρμογής και του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/1150 για τους επιχειρηματικούς χρήστες ψηφιακών υπηρεσιών διαμεσολάβησης (“P2B Κανονισμός”), που σύμφωνα με τον Ελληνικό συμπληρωματικό Ν. 4753/2020 ασκούνται από την ΔΙΜΕΑ.

Ο Νόμος 5099/2024 είναι διαθέσιμος εδώ.