Στις 30 και 31 Οκτωβρίου 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε δύο σχέδια Εκτελεστικών Κανονισμών για την αδειοδότηση του ΜΣΠΑ Διασαφιστή και την κατάρτιση του ηλεκτρονικού Μητρώου ΜΣΠΑ. Αμφότεροι οι Κανονισμοί συνιστούν προϋπόθεση για την πλήρη εφαρμογή του Μηχανισμού. Ο Κανονισμός για τον «Αδειοδοτημένο Διασαφιστή ΜΣΠΑ» καθορίζει τις βασικές διαδικασίες και προϋποθέσεις για τη χορήγηση της άδειας, οι οποίες θα ισχύουν από 24 Δεκεμβρίου 2024. Το Μητρώο ΜΣΠΑ θα τεθεί σε λειτουργία από 1η Ιανουαρίου 2026. Μέσω της πλατφόρμας της ΕΕ «Have Your Say», οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις έχουν προθεσμία για υποβολή παρατηρήσεων έως τις 27 (Αδειοδοτημένος Διασαφιστής) και 28 Νοεμβρίου (Μητρώο ΜΣΠΑ) 2024.
Ειδικότερα:
1. Αδειοδοτημένος Διασαφιστής ΜΣΠΑ
Το σχέδιο Κανονισμού της Επιτροπής για τον «Αδειοδοτημένο Διασαφιστή ΜΣΠΑ» αφορά όλους τους Διασαφιστές ΜΣΠΑ, είτε πρόκειται για εισαγωγείς ή για έμμεσους αντιπροσώπους μη εγκατεστημένων εισαγωγέων και καθορίζει τις προϋποθέσεις, διαδικασίες και κριτήρια που πρέπει να πληρούνται από τους ανωτέρω αιτούντες για την απόκτηση της σχετικής άδειας, αλλά και από την Επιτροπή, καθώς και τις αρμόδιες Αρχές των Κρατών-Μελών, ως εξής:
► Διαδικασία και χρόνος υποβολής των αιτήσεων
Οι αιτήσεις θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά στο Κράτος - Μέλος εγκατάστασης του αιτούντος, όπου η Εθνική
Αρμόδια Αρχή θα έχει στη διάθεσή της 120 (κατά παράταση έως 180) μέρες από την παραλαβή της αίτησης για την αξιολόγηση αυτής. Η εν λόγω αξιολόγηση θα περιλαμβάνει μία φάση διαβούλευσης, κατά την οποία και η Επιτροπή και άλλα Κράτη-Μέλη (από κοινού τα «μέρη διαβούλευσης») θα έχουν την ευκαιρία να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με την αξιολόγηση.
Η τελική απόφαση θα κοινοποιείται στο Μητρώο ΜΣΠΑ.
► Κριτήρια αξιολόγησης
Οι αιτούντες θα αξιολογούνται, με βάση τα κριτήρια που προβλέπονται στον Κανονισμό ΜΣΠΑ. Ενδεικτικά, τα κριτήρια αυτά είναι: (i) εάν ο αιτών διαθέτει αριθμό EORI
(Economic Operator Identification and Registration),
(ii) εάν ο αιτών έχει εμπλακεί σε σοβαρή παράβαση ή επανειλημμένες παραβάσεις της τελωνειακής νομοθεσίας, των φορολογικών κανόνων και των κανόνων του ΜΣΠΑ, κατά την προηγούμενη πενταετία, και (iii) εάν ο αιτών μπορεί να αποδείξει την οικονομική και επιχειρησιακή του ικανότητα να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του.
► Ειδικότερες προϋποθέσεις για το κριτήριο της «οικονομικής και επιχειρησιακής ικανότητας»
Ο αιτών πρέπει να πληροί τα εξής:
I. Να μην έχει υπαχθεί σε διαδικασία πτώχευσης.
II. Να μην έχει καθυστερήσει την πληρωμή δασμών, φόρων ή άλλων επιβαρύνσεων που σχετίζονται με την εισαγωγή εμπορευμάτων και τις οικονομικές του δραστηριότητες.
III. Να επιδεικνύει επαρκή χρηματοοικονομική επάρκεια για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων και δεσμεύσεών του.
IV. Να διαθέτει οργανωτική επάρκεια και επαρκείς εσωτερικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών ελέγχων, κατάλληλων για τη διαχείριση της συμμόρφωσης με τον Μηχανισμό και των υποχρεώσεων αυτού στην οριστική περίοδο (Πιστοποιητικά ΜΣΠΑ).
Στο πλαίσιο αξιολόγησης της αίτησης, οι αρμόδιες αρχές θα λαμβάνουν υπόψη και επιπρόσθετους παράγοντες, όπως τον εκτιμώμενο όγκο των εισαγωγών και των ετήσιων υποχρεώσεων του αιτούντος σε Πιστοποιητικά ΜΣΠΑ.
►Υποχρέωση παροχής εγγύησης για πρόσφατα εγκατεστημένες στην ΕΕ εταιρείες
Αιτούντες που είναι -κατά την στιγμή της υποβολής της αίτησης- εγκατεστημένοι για λιγότερο από δύο οικονομικά έτη στην ΕΕ θα πρέπει να καταθέσουν εγγύηση στο Μητρώο ΜΣΠΑ. Σύμφωνα µε τον Κανονισμό ΜΣΠΑ, αρμόδια για τον καθορισμό του ποσού εγγύησης θα είναι η Εθνική Αρμόδια Αρχή, ενώ ο Διασαφιστής θα είναι υπεύθυνος να παρακολουθεί και να διασφαλίζει ότι η εγγύηση επαρκεί για την κάλυψη του αριθμού των Πιστοποιητικών ΜΣΠΑ.
► Επαναξιολόγηση, ανάκληση άδειας και δικαίωμα ακρόασης
Η Εθνική Αρμόδια Αρχή θα παρακολουθεί τη συμμόρφωση του Αδειοδοτημένου Διασαφιστή και, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, θα μπορεί να επανεκτιμήσει το καθεστώς της αδειοδότησης. Συγκεκριμένα, εάν διαπιστωθεί ότι ο Διασαφιστής δεν συμμορφώνεται με υποχρεώσεις του Μηχανισμού, π.χ. βάσει ανεπαρκών διαδικασιών για τον υπολογισμό και την παράδοση των Πιστοποιητικών ΜΣΠΑ, σκόπιμης ή αμελούς συμπεριφοράς, η Αρχή θα μπορεί να ανακαλεί την άδεια. Όπως και με τη διαδικασία αίτησης της άδειας, η διαδικασία ανάκλησης θα περιλαμβάνει μια
περίοδο διαβούλευσης, μετά την οποία ο Διασαφιστής δύναται να ασκήσει το δικαίωμα ακρόασής του για την παροχή εξηγήσεων. Η διαδικασίας ανάκλησης μπορεί μάλιστα να ενεργοποιηθεί από τον ίδιο το Διασαφιστή. Και στις δύο περιπτώσεις, το σχέδιο του Εκτελεστικού Κανονισμού ορίζει τις απαιτήσεις συμμόρφωσης που πρέπει να τηρούνται.
2. Μητρώο ΜΣΠΑ
Στις 31 Οκτωβρίου 2024, η Επιτροπή δημοσίευσε το σχέδιο Εκτελεστικού Κανονισμού για την κατάρτιση Μητρώου ΜΣΠΑ. Το Μητρώο θα αποτελέσει το διαδικτυακό κόμβο (πλατφόρμα) για τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις του Μηχανισμού και, κατ’ επέκταση, την υποβολή των σχετικών Δηλώσεων, παρέχοντας πρόσβαση σε καθορισμένες πύλες για:
I. Διασαφιστές ΜΣΠΑ
II. Εθνικές αρμόδιες Αρχές
III. Ευρωπαϊκή Επιτροπή
IV. Φορείς εκμετάλλευσης της εγκατάστασης
V. Την ιστοσελίδα της ΕΕ για το ΜΣΠΑ
Οι πύλες θα είναι διαδραστικές και θα αλληλεπιδρούν με υφιστάμενα συστήματα της ΕΕ, όπως το σύστημα EORI, το σύστημα TARIC για την ονοματολογία εμπορευμάτων και τα συστήματα δεδομένων των Εθνικών Τελωνειακών Αρχών.
Όλες οι πληροφορίες, που θα αποθηκεύονται στο Μητρώο, θα είναι εμπιστευτικές με καθορισμένες παραμέτρους για την πρόσβαση στα δεδομένα, όπως η πρόσβαση των Αδειοδοτημένων Διασαφιστών στα δικά τους προσωπικά δεδομένα, καθώς και στα δεδομένα των Φορέων εκμετάλλευσης της εγκατάστασης που έχουν παραχωρήσει τέτοια πρόσβαση.
Επόμενα Βήματα
Μόλις η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάσει τις παρατηρήσεις που έλαβε, θα προβεί σε τυχόν αναγκαίες αλλαγές στα σχέδια των Εκτελεστικών Κανονισμών, με σκοπό την έγκρισή τους έως το τέλος του 2024.
Σημεία προς αξιολόγηση από τις επιχειρήσεις
Ενόψει των ανωτέρω, είναι σκόπιμο οι επιχειρήσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Μηχανισμού :
► Να προσδιορίσουν όλες τις οντότητες εντός του οργανισμού τους, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Μηχανισμού, προκειμένου να υποβάλουν την αίτηση του Αδειοδοτημένου Διασαφιστή ΜΣΠΑ. Συγκεκριμένα, οι οργανισμοί θα ήταν χρήσιμο - εκτός από τις οντότητες τους που ήδη υποβάλλουν Εκθέσεις ΜΣΠΑ κατά τη μεταβατική περίοδο - να εξετάσουν ποιες άλλες οντότητες εμπίπτουν στο Μηχανισμό ενόψει των σχεδιαζόμενων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τους.
► Να προσδιορίσουν τους υπευθύνους εντός της επιχείρησής τους για τη διαχείριση συμμόρφωσης του ΜΣΠΑ και των Πιστοποιητικών ΜΣΠΑ.
► Να καταρτίσουν ολοκληρωμένες έγγραφες διαδικασίες και πολιτικές για τον έλεγχο της διαχείρισης συμμόρφωσης και των Πιστοποιητικών ΜΣΠΑ.
► Να προβούν στην αξιολόγηση τυχόν ελλείψεων των διαδικασιών συμμόρφωσης και των πρακτικών διαχείρισης ως προς τα δεδομένα, που είναι απαραίτητα για τη συμμόρφωση με τις σχετικές υποχρεώσεις τους.
► Να συνεχίσουν την παρακολούθηση και αξιολόγηση των νομοθετικών εξελίξεων επί του θέματος.