Πώς μπορούν οι φορολογούμενοι να προσεγγίσουν τον έλεγχο ενδοομιλικών συναλλαγών με ασφάλεια;

Μετά τους περιορισμούς λόγω της πανδημίας και την επανεκκίνηση της οικονομίας, οι φορολογικές αρχές παγκοσμίως εντείνουν τους φορολογικούς ελέγχους, ακολουθώντας μια πιο αυστηρή προσέγγιση, σε μια προσπάθεια συγκέντρωσης πρόσθετων φορολογικών εσόδων. Στο άρθρο αυτό, παραθέτω τα ενδεδειγμένα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσουν προληπτικά οι φορολογούμενοι, προκειμένου να διαχειριστούν αποτελεσματικότερα έναν φορολογικό έλεγχο ενδοομιλικών συναλλαγών (transfer pricing audit) και να υπερασπιστούν το μοντέλο τους με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο.

Πώς προσεγγίζουν τους φορολογικούς ελέγχους ενδοομιλικών συναλλαγών οι φορολογικές αρχές;

Για τους φορολογούμενους, η τεκμηρίωση των ενδοομιλικών συναλλαγών αποτελεί έναν τομέα συμμόρφωσης υψηλού κινδύνου, λαμβάνοντας υπόψη τον ενδελεχή έλεγχο των Φορολογικών Αρχών, σε συνάρτηση με τη γενικότερη στρατηγική φορολογικού ελέγχου που αυτές ακολουθούν. Συγκεκριμένα, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ):

• έχει συμπεριλάβει στους στόχους που καθορίστηκαν στο Επιχειρησιακό Σχέδιο της για το 2021, την είσπραξη φορολογικών εσόδων ύψους €35 εκατ., τα οποία προέρχονται από φορολογικούς ελέγχους ενδοομιλικών τιμολογήσεων μέσω της χρήσης της βάσης δεδομένων AMADEUS, καθώς και
• τον έλεγχο 220 υποθέσεων ενδοομιλικών συναλλαγών.
  

Ένας ακόμη στόχος του Επιχειρησιακού Σχεδίου είναι η συνέχιση της συμμετοχής των ελληνικών φορολογικών αρχών σε πέντε εν εξελίξει πολυμερείς ελέγχους ενδοομιλικών συναλλαγών.

Για τον έλεγχο των benchmarking studies που περιλαμβάνονται στους Φακέλους Τεκμηρίωσης των Ενδοομιλικών Συναλλαγών, έχει συσταθεί κεντρικά μία ειδικά καταρτισμένη ομάδα ελέγχου, λόγω της σπουδαιότητας του φορολογικού αυτού αντικειμένου και της αναγκαιότητας ύπαρξης εξειδικευμένου τεχνικού υποβάθρου για τον σκοπό αυτό.

Πού εστιάζει ο φορολογικός έλεγχος;

Λαμβάνοντας υπόψη τα βήματα ελέγχου της απόφασης ΠΟΛ.1124/2015, οι φορολογικοί έλεγχοι ενδοομιλικών συναλλαγών εστιάζουν στα παρακάτω:

Ποιους τομείς θα πρέπει να προσέξουν οι επιχειρήσεις;

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω βήματα ελέγχου και, προκειμένου οι φορολογούμενοι να διαχειριστούν τον έλεγχο των Ενδοομιλικών Συναλλαγών με σιγουριά, θα πρέπει να εξεταστούν οι ακόλουθοι βασικοί τομείς:

• Ένας Φάκελος Τεκμηρίωσης Ενδοομιλικών Συναλλαγών με το ελάχιστο περιεχόμενο τεκμηρίωσης - ειδικά για μη συνήθεις συναλλαγές - δεν φαίνεται να είναι αρκετός.
• Εκτός από τον Φάκελο Τεκμηρίωσης Ενδοομιλικών Συναλλαγών που μια εταιρεία θα πρέπει να είναι προετοιμασμένη να υποβάλει στις φορολογικές αρχές, θα πρέπει να είναι έτοιμος - εκ των προτέρων - και ένας Φάκελος Υποστήριξης (Defense File).

Παρατίθενται ορισμένες παρατηρήσεις από την εμπειρία μου στην τεκμηρίωση ενδοομιλικών συναλλαγών και τα ευρήματα που προκύπτουν από τις φορολογικές αρχές:  

1. Διεξοδική αιτιολόγηση για την επιλογή της εφαρμοζόμενης μεθόδου τεκμηρίωσης και την απόρριψη των υπολοίπων μεθόδων. Η εμπειρία μου έχει δείξει ότι, στην εν λόγω ενότητα του Φακέλου Τεκμηρίωσης, συνήθως δεν παρατίθεται μια επαρκής, αλλά μάλλον μια τυπική και σύντομη ανάλυση.
2. Λεπτομερής Λειτουργική Ανάλυση σύμφωνα με τις οδηγίες του ΟΟΣΑ και τους εγχώριους κανόνες ενδοομιλικής τιμολόγησης. Έχει παρατηρηθεί ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά αυτήν την κρίσιμη ενότητα, η οποία αποτελεί την καρδιά της συγκριτικής ανάλυσης (comparability analysis).
3. Εξέταση του κατά πόσον μπορούν να χρησιμοποιηθούν εσωτερικά συγκριτικά στοιχεία. Τα εσωτερικά συγκριτικά στοιχεία - όταν υπάρχουν - τείνουν να απορρίπτονται εύκολα, χωρίς βαθύτερη εξέταση του κατά πόσον μπορούν να αξιοποιηθούν με τις κατάλληλες προσαρμογές.
4. Λεπτομερής ανάλυση για την επιλογή εξωτερικών συγκριτικών στοιχείων, καθώς και ενδελεχή σχόλια για την απόρριψή τους. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, τα παραπάνω καλύπτονται μόνο από επιδερμικά και σύντομα σχόλια, τα οποία προφανώς δεν κρίνονται επαρκή. Εντούτοις, πρόκειται για ένα κρίσιμο σημείο κατά την εξέταση των benchmarking studies, δεδομένου ότι η ενδεχόμενη αφαίρεση μιας εταιρείας που βρίσκεται στο ανώτερο ή κατώτερο άκρο του ενδοτεταρτημοριακού εύρους, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μεταβολή των συνολικών αποτελεσμάτων. Η διενέργεια ενός ελέγχου εξακρίβωσης (sanity check) σε αυτόν τον τομέα, φαίνεται ο καλύτερος τρόπος για να αξιολογηθούν εκ των προτέρων τυχόν κίνδυνοι.

Ο ρόλος του Φακέλου Υποστήριξης

Από την εμπειρία μου συνεργαζόμενος καθημερινά με εταιρείες σε όλη την Ελλάδα, έχω παρατηρήσει ότι οι φορολογούμενοι που είχαν προετοιμάσει έναν Φάκελο Υποστήριξης σε περίπτωση φορολογικού ελέγχου, είχαν:

α. καλύτερα αποτελέσματα, καθώς και

β. εξοικονόμηση εσωτερικών πόρων στην έγκαιρη εύρεση των απαιτούμενων πληροφοριών/δεδομένων.

Ενδεικτικά, ένας τέτοιος φάκελος μπορεί να περιέχει:

1.  Συμφωνία των ποσών των ενδοομιλικών συναλλαγών που περιλαμβάνονται στον Φάκελο Τεκμηρίωσης με τα βιβλία της εταιρείας. Αυτό συνιστά ένα απαραίτητο βήμα, καθώς σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των ποσών των ενδοομιλικών συναλλαγών που παρουσιάζονται στον Φάκελο Τεκμηρίωσης και των βιβλίων της εταιρείας, δύνανται να οδηγήσουν σε κυρώσεις που σχετίζονται με τον Συνοπτικό Πίνακα Πληροφοριών (δηλ. την υποχρέωση ετήσιας καταχώρισης των συναλλαγών), αλλά και να αφήσουν στον φορολογικό ελεγκτή αρνητική εντύπωση αναφορικά με την ποιότητα της προετοιμασίας του Φακέλου Τεκμηρίωσης.

2. Έλεγχος σχετικά με το αν οι συμβατικοί όροι εφαρμόζονται στην πράξη όπως απεικονίζονται στον Φάκελο Τεκμηρίωσης. Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι ισχύουσες συμβάσεις να αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια τις λειτουργίες, τους κινδύνους και τα περιουσιακά στοιχεία (στοιχεία Λειτουργικής Ανάλυσης) των συμβαλλομένων μερών και αυτό να αντικατοπτρίζεται στην πράξη. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η αξιοπιστία και καθίσταται ισχυρότερη η θέση της εταιρείας σχετικά με τις ενδοομιλικές της συναλλαγές, καθώς οι διαφορές μεταξύ των συμβάσεων και της εφαρμογής τους στην πράξη, εκτός του ότι οδηγούν σε πιθανές προσαρμογές στις ενδοομιλικές συναλλαγές, δίνουν επίσης στον ελεγκτή την εντύπωση ανεπαρκούς διαμόρφωσης και υλοποίησης της πολιτικής ενδοομιλικής τιμολόγησης.

Συμπεράσματα

Το συμπέρασμα για τους φορολογούμενους είναι ότι θα πρέπει να λειτουργούν προληπτικά, όχι μόνο με την κατάρτιση ενός Φακέλου Τεκμηρίωσης Ενδοομιλικών Συναλλαγών, αλλά και με την ύπαρξη ενός Φακέλου Υποστήριξης, σύμφωνα με το παραπάνω υπόδειγμα σημείων ελέγχου, με ιδιαίτερη έμφαση στη συμφωνία των ποσών και τους συμβατικούς όρους. Αυτό θα βοηθήσει τους φορολογούμενους να προσεγγίσουν έναν έλεγχο ενδοομιλικών συναλλαγών με περισσότερη ασφάλεια και μεγαλύτερη σιγουριά.

* Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο capital.gr, στις 15 Μαρτίου 2022.