Το αύριο είναι εδώ. Η ηγεσία του μέλλοντος, είναι;

Σκιαγραφώντας το προφίλ του ιδανικού ηγέτη στην Ελλάδα του μέλλοντος, σήμερα.

Mετά από μια δεκαετή περίοδο ανασύνταξης της ελληνικής οικονομίας, οι ελληνικές επιχειρήσεις βρίσκονται σήμερα αντιμέτωπες με τη μεγάλη πρόκληση της επανεκκίνησης, σε ένα περιβάλλον δραστικού μετασχηματισμού της παγκόσμιας οικονομίας, της επιχειρηματικότητας, της εργασίας, αλλά και της ίδιας της κοινωνίας, με καταλύτη την τεχνολογική επανάσταση, την παγκοσμιοποίηση και τις δημογραφικές αλλαγές. Την ίδια ώρα, η εξάπλωση της πανδημίας του COVID-19 δημιουργεί μια σειρά από νέες, πρωτόγνωρες προκλήσεις.

Στο νέο αυτό αβέβαιο και ρευστό περιβάλλον, οι ηγέτες των ελληνικών επιχειρήσεων, για να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στον ρόλο τους, καλούνται να αναπτύξουν μια σειρά από χαρακτηριστικά και δεξιότητες. Αυτά, δεν εξαντλούνται πλέον στην οξυδέρκεια, την επιχειρηματική ευφυία και την αποφασιστικότητα, αλλά περιλαμβάνουν και την ευαισθησία, την ενσυναίσθηση, την ταπεινότητα, την κατανόηση και αξιοποίηση της τεχνολογίας και της καινοτομίας, και, βέβαια, την επιχειρηματική ηθική.

Παράλληλα, η ηγεσία θα πρέπει να έχει την ικανότητα να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό. Ειδικότερα, θα πρέπει να εμπνέει τις νεότερες γενιές, δηλαδή την ηλικιακή ομάδα που θα υποστεί σε μεγαλύτερο βαθμό τις συνέπειες της ύφεσης στη μετά-COVID-19 εποχή, αλλά και που θα συμβάλει στην ανάκαμψη της οικονομίας και, σε βάθος χρόνου, θα διαδεχθεί τη σημερινή ηγεσία των επιχειρήσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο, προχωρήσαμε σε έρευνα με στόχο να διερευνήσουμε πώς σκέφτονται και βιώνουν την ηγεσία οι επιχειρηματικοί ηγέτες, αλλά και οι εργαζόμενοι στις ελληνικές επιχειρήσεις σήμερα, ποιοι είναι οι υφιστάμενοι περιορισμοί, πώς επηρεάζουν οι αναδυόμενες επιχειρηματικές προκλήσεις τον ρόλο της ηγεσίας την επόμενη μέρα, και ποιο είναι το πρότυπο ηγεσίας που μπορεί να οδηγήσει τις επιχειρήσεις με ασφάλεια στην επόμενη δεκαετία.

Η απόσταση που χωρίζει ηγεσίες και εργαζόμενους

Ωστόσο, τόσο η ποιοτική, όσο και η ποσοτική μας έρευνα, αναδεικνύουν σημαντική απόσταση μεταξύ όσων ηγούνται και όσων ακολουθούν.

Οι σε βάθος συζητήσεις με πτυχιούχους σε αναζήτηση εργασίας και νέους εργαζόμενους, αναδεικνύουν σημαντικές διαφοροποιήσεις με τις παλιότερες γενιές, ως προς την αντιμετώπιση της εταιρείας τους, της δουλειάς τους και της σταδιοδρομίας τους. Πολλοί από αυτούς έχουν αποδώσει διαφορετική σημασία και βαρύτητα στην έννοια της καριέρας και του επιτυχημένου στελέχους, αντιμετωπίζοντας την εργασία ως μέσον για την πραγμάτωση προσωπικών στόχων, με τον ελεύθερο χρόνο και την προσωπική ζωή να αποκτούν εξίσου μεγάλη βαρύτητα με την αμοιβή.

Οι σημαντικές διαφορές ως προς τις αντιλήψεις, τις αξίες και τις προτεραιότητες μεταξύ της ηγεσίας των επιχειρήσεων και – ιδιαίτερα των νεότερων – εργαζόμενων, αναδεικνύονται και από τα ευρήματα της ποσοτικής έρευνας.

Παρά το γεγονός ότι 7 στους 10 εργαζόμενους δηλώνουν ότι αγαπούν τη δουλειά τους, ενδεικτική είναι η αποστασιοποιημένη στάση που τηρούν ως προς την εργασία τους και την εταιρεία τους οι ηλικιακά νεότεροι εργαζόμενοι, κάτι που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη θερμότερη στάση των παλαιότερων και ιεραρχικά ανώτερων συναδέλφων τους.

Χαρακτηριστικά και τυπολογίες ηγετών

Οι εργαζόμενοι που συμμετείχαν στην έρευνα κλήθηκαν να ιεραρχήσουν (μεταξύ 31 επιλογών) τα δέκα πιο σημαντικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον ηγέτη / τη διοίκηση της εταιρείας σήμερα, αλλά και αυτά που θα πρέπει να χαρακτηρίζουν τον ηγέτη της επόμενης δεκαετίας. Η δεύτερη ερώτηση τέθηκε, εκ νέου, κατά τη δεύτερη φάση της έρευνας, μετά την εκδήλωση της πανδημίας.

Η ανάλυση των συσχετισμών μεταξύ των 31 αυτών χαρακτηριστικών, οδήγησε στην ομαδοποίηση τεσσάρων βασικών τυπολογιών ηγετών.

Κυρίαρχη τυπολογία σήμερα είναι οι «Ηγέτες των Ανθρώπων» (People Leaders), με σφαιρική αντίληψη για την επιχείρηση και το περιβάλλον της, οραματιστές, και ικανοί να αναπτύσσουν και να κινητοποιούν τις ομάδες των στελεχών τους. Η κυριαρχία αυτής της τυπολογίας γίνεται ακόμη εντονότερη στις επιλογές των εργαζόμενων για τους ιδανικούς ηγέτες της επόμενης δεκαετίας, τόσο πριν, όσο και μετά την εκδήλωση της πανδημίας.

Ακολουθούν, στην αποτύπωση των σημερινών ηγετών, οι «Ηγέτες των Αποτελεσμάτων» (Results Focused Leaders), με οξύ επιχειρηματικό πνεύμα, καθαρή σκέψη, και εστίαση στην επίτευξη στόχων και την επίλυση προβλημάτων – χαρακτηριστικά που θεωρήθηκαν κρίσιμα κατά την περίοδο της δεκαετούς κρίσης. Στο διάστημα πριν την εκδήλωση της πανδημίας, εκτιμώντας, ενδεχομένως, ότι «τα δύσκολα είναι πίσω μας», οι ερωτώμενοι έκριναν ότι τα χαρακτηριστικά αυτά δε θα ήταν πλέον κρίσιμα κατά την επόμενη δεκαετία, και η τυπολογία αυτή βρέθηκε στην τελευταία θέση.

Οι «Ηγέτες του Ψηφιακού Μετασχηματισμού» (Digital Transformation Leaders), εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες, υψηλά στις προτιμήσεις για τους ηγέτες της επόμενης δεκαετίας πριν την εκδήλωση της πανδημίας, φαίνεται να υποχωρούν μετά την κρίση, ενδεχομένως επειδή οι εργαζόμενοι συνειδητοποιούν πια ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί, μεν, απαραίτητο εργαλείο για το μέλλον, αλλά όχι και αυτοτελή στόχο.

Το πρότυπο, τέλος, των «Ηθικών Ηγετών» (Transparent Moral Leaders), που λειτουργούν με διαφάνεια, εξακολουθεί να συγκεντρώνει τις προτιμήσεις ενός σχετικά μικρού, αλλά υπολογίσιμου και σταθερού, ποσοστού των ερωτώμενων.

Οι τυπολογίες των ηγετών

Η έρευνα αναδεικνύει με σαφήνεια την απόσταση και το χάσμα αντιλήψεων που χωρίζει τη σημερινή ηγεσία των επιχειρήσεων από τους εργαζόμενους, καθώς και την αδυναμία της να τους εμπνεύσει.

Για να μπορέσουν να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της νέας κανονικότητας και να οδηγήσουν τους οργανισμούς τους στην επόμενη δεκαετία, οι ηγέτες των επιχειρήσεων θα πρέπει να αναζητήσουν την ισορροπία μεταξύ μιας σειράς αντιφάσεων που προκύπτουν, τόσο από το εξωτερικό, όσο και από το εσωτερικό περιβάλλον.