Duurzaamheid bij familiebedrijven: de NextGen aan het woord


Wat valt er te leren uit de resultaten van de EY NextGen Survey waarmee we polsen naar de drijfveren en bezorgdheden van de NextGen?


In het kort:

  • De NowGen moet discussies over ESG en digitale kwesties met de NextGen structureel organiseren.
  • Coaching, opleiding en netwerken zijn belangrijk voor de NextGen. Een externe vertrouwenspersoon als coach aanstellen is een win-winsituatie.
  • Er is meer politieke actie nodig om NextGen te helpen bij het implementeren van ESG.

In maart vierde EY het 10-jarig jubileum van de Family Business Award of Excellence. Deze prijs beloont familiebedrijven die uitblinken in deugdelijk en duurzaam bestuur. Het thema van 2024 bestond erin om de focus te leggen op de NextGen. Dit jaar mocht het Oost-Vlaamse VPK Group de prijs in ontvangst nemen. En met rede, want het familiebedrijf geldt ook als sterk voorbeeld van hoe de nieuwe generatie succesvol ingeleid kan worden in het familiebedrijf.

De keuze voor het thema van de NextGen was een bewuste keuze. In ons contact met familiebedrijven voelden we de laatste jaren aan dat de NextGen een drijfveer is voor verandering en nieuwe accenten binnen de familiebedrijven. Vooral wat betreft ESG, maar ook rond de steeds snellere digitalisatie. De prijsuitreiking was een ideaal moment om een discussie te voeren met beide generaties. En dit in het bijzijn van finalisten die al heel ver staan in het ESG-verhaal.

De finalisten van de Family Business Award of Excellence zijn echter geen doorsnede van de familiebedrijven in ons land. Hun werkwijzen gelden als best practice cases. Om ongebreideld het woord te laten aan de NextGen, stuurde EY een enquête uit. We polsten naar hun drijfveren en bezorgdheden. Hoe staan zij tegenover de bedrijfsaanpak van de leidinghebbende generaties met betrekking tot ESG? En vooral: waar en hoe willen zij verandering brengen? Enkele inzichten uit de enquête waarvan de resultaten werden geanalyseerd in samenwerking met Dr. Raphaelle Mattart, academische experte in ondernemerschap van families in bedrijven.
 

1. De NextGen wil dat hun stem meer gehoord wordt

Één van de key takeaways uit de EY NextGen Survey luidt dat, binnen de context van familiaal ondernemen en in het bijzonder wat betreft ESG-kwesties, de nieuwe generatie (de NextGen) vraagt om meer betrokken te worden bij strategische beslissingen. De samenwerking tussen de generaties in deze materie kan een enorme kracht zijn voor het familiebedrijf en toch voelen velen onder hen dat hun stem niet of niet voldoende gehoord en gewaardeerd wordt. En dit staat haaks op het gevoel van de NextGen dat ze meer gewapend en bewust is rond ESG kwesties, nieuwe perspectieven kan brengen en ook meer ambitie heeft hieromtrent. Sommigen pleiten dan ook voor een snellere machtsoverdracht, ten minste wat deze kwesties betreft, om een nieuw perspectief in te brengen, uiteraard in combinatie met de ervaring van de NowGen. Anderen stellen voor om, zo er al geen sprake is van een overgang, commissies op te richten om te debatteren en te beslissen over belangrijke acties voor dringende kwesties wat betreft ESG. De huidige generaties die de fakkel moeten doorgeven, doen er in elk geval goed aan om hierop adequaat te reageren.

Wat zijn hier de best practices?

  • Er zijn verschillende manieren waarop je de NextGen kan betrekken. In eerste instantie kan je ze onmiddellijk in het bedrijf betrekken als volwaardig lid van de raad van bestuur. Maar naargelang hun graad van ervaring, de aard van het bedrijf en de aanwezigheid van externen, is dat niet altijd evident. Een tweede mogelijkheid is om de intrede in de familiale cirkel te laten starten daar waar ESG-kwesties eerst in meer familiale organen kunnen worden besproken. In het geval van grotere families kan dit tijdens familieraden of -bijeenkomsten of zelfs in een algemene vergadering. Bij kleinere families gebeurt dit vaak rond de eettafel.

    We zien dat er hier een zekere vorm van frustratie bestaat bij de NextGen. Zij zeggen dat deze organen ofwel niet bestaan ofwel heel informeel zijn. Of ze worden ervan uitgesloten omdat ze bijvoorbeeld niet behoren tot de juiste familietak. Bij de Family Business Award-finalisten dit jaar waren die organen wel opgezet. Zij passen elk een unieke luisteroefening toe voor hun NextGen-leden. Er is dan ook geen one-size-fits-all wanneer het tot successie komt. Maar hoe je die luisteroefening ook vormgeeft, het is belangrijk om ESG-thema’s bespreekbaar te maken en de NextGen daarbij te betrekken. Niets doen is geen optie.
     

Family Business Award of Excellence finalisten als toonbeeld van leiderschap en succes

Finalisten en winnaars van de Family Business Award of Excellence kunnen als rolmodel dienen. Het strategisch plan van de winnaar VPK Group, bijvoorbeeld, past de best practices zoals hierboven besproken voorbeeldig toe. Hun sequentie verloopt als volgt. De NextGen’ers studeren, doen dan een vijftal jaar relevante ervaring op in een ander bedrijf en stappen dan mogelijks in het familiebedrijf indien er een open leidinggevende functie is waarvoor ze de competenties hebben. In de officiële organen zoals de raad van bestuur treden ze in eerste instantie toe als observator. VPK heeft bovendien in hun familieraad voor een aantal topics een subcommittee. Mensen met meer affiniteit voor een bepaald topic worden in dit subcommittee betrokken. Zo hebben ze bijvoorbeeld een subcommittee voor ESG. Dit maakt het makkelijker om deze thema’s te bespreken en de NextGen te betrekken.
 

2. De NextGen wil meer opleiding, coaching en netwerkmogelijkheden

Een andere bevinding uit de enquête is dat de nieuwe generatie veel belang hecht aan opleidingsinitiatieven. Er is een nood aan interactie met peers, coaches en opleidingen. Ook dit mag de NowGen niet verbazen. De nieuwe generatie is opgegroeid in een opleidingscultuur. Zij hebben langer gestudeerd dan de vorige generaties en zijn het gewoon om te netwerken. Zij vinden coaching ook zeer normaal. In Generatie X heeft coaching nog teveel de allure van “je hebt een probleem”.

Peer-to-peernetwerken en coaching zijn een opportuniteit

Bij peer-to-peernetwerken zijn de peers veelal andere jongeren uit andere familiebedrijven of jongeren die een start-up willen lanceren. Bij coaching zijn de coaches vaak familieleden van een andere generatie of externen. Een extern lid van de raad van bestuur of een adviseur van het familiebedrijf kan als coach optreden. In situaties waar de pater of mater familias als coach moet optreden, mengt rationele communicatie zich met emotionele. Dat kan je vermijden met een externe vertrouwenspersoon. En als die vertrouwenspersoon gelinkt is aan het eigen bedrijf, dan heb je een mentor die er ook alle baat bij heeft om mee te helpen aan de successie. Coaching structureel organiseren is een echte win-winsituatie.
 

In situaties waar de pater of mater familias als coach moet optreden, mengt rationele communicatie zich met emotionele. Dat kan je vermijden met een externe vertrouwenspersoon.

Deze nood aan peer-to-peernetwerken, coaching en -opleiding bij de NextGen zagen we al eerder bij EY. Daarom hebben we voor de NextGen een netwerk opgezet waar ze met peers uit het buitenland in contact kunnen komen. Met onze EY NextGen Academy organiseren we opleidingen voor NextGen-leden van over de hele wereld. Daarnaast hebben we ook het Tomorrow’s Legacy-netwerk in het leven geroepen, een programma vol sprekersevents en bedrijfsbezoeken voor NextGens. We zagen bij hen al enthousiasme voor dergelijke initiatieven. En dat zien we dus nu opnieuw in de resultaten van deze enquête.
 

3. De NextGen vraagt om meer politieke actie

Een derde en laatste opvallende bevinding uit de enquête heeft betrekking tot de politiek. De NextGen ziet een gebrek aan overheidsstimuli of concrete initiatieven om familiebedrijven te helpen met ESG-kwesties. De NextGen is zeer bereid om te werken aan ESG, maar kijkt naar de politiek om stimulansen te voorzien om de implementatie te vergemakkelijken. Zeker omdat er remmende factoren zijn zoals financiële en administratieve lasten, maar ook de internationale concurrentie met bedrijven die niet aan ESG-regels gebonden zijn. Deze factoren vormen een drempel voor de NextGen die trachten de NowGen te overtuigen om substantiële veranderingen door te voeren.

De politiek moet zich bewust zijn dat in veel bedrijven de babyboomers het pad aan het effenen zijn voor de nieuwe generatie. De politiek heeft er alle baat bij dat die successies goed verlopen. Het helpt bedrijven om onder andere de green deal waar te maken. Mijn oproep aan de politiek is daarom om alles uit de kast te halen om die transities zo vlekkeloos mogelijk te laten verlopen. Dat kan gaan van subsidiëring van coaching en opleidingen tot belastingsverminderingen. Er zijn genoeg incentives om die transities vlot te laten verlopen zodat onze familiebedrijven zich sneller kunnen aanpassen aan de realiteit van vandaag.

Bij wijze van conclusie luidt mijn advies aan de NowGen om niet in klassieke successiegewoonten te vervallen en open te staan voor de inbreng van de NextGen. En de NextGen moet vooral nog meer van zich laten horen. Ze moeten durven opkomen voor hun overtuigingen en zaken op tafel durven leggen. Want zij gaan het uiteindelijk moeten waarmaken.

Voor meer resultaten en inzichten van de EY NextGen Survey, contacteer Eric Van Hoof.



Samenvatting

Familiebedrijven over heel het land bevinden zich in een unieke tijd waarin drie en soms zelfs vier generaties samen op de werkvloer staan. Elke generatie houdt er andere visies en manieren van werken en communiceren op na die de samenwerking en overdracht kunnen bemoeilijken. Met de EY NextGen Survey hebben we de drijfveren, wensen en bezorgdheden van de nieuwe generatie in kaart gebracht. Uit de resultaten kunnen zowel de NextGen als de NowGen lessen trekken om de successie en de toekomst van hun bedrijf in goede banen te leiden.


Over dit artikel

Gerelateerde artikelen

VPK Groep triomfeert en wint the Family Business Award of Excellence® 2024

VPK Group bevestigt haar positie als leider in duurzaamheid, deugdelijk bestuur en groei binnen de familie ondernemingen.

Generaties in dialoog: Het Belgische familiebedrijf in transitie

Experts benadrukken de essentie van open gesprekken en deugdelijk bestuur voor duurzame groei en continuïteit.