Έρευνα για την ενσωμάτωση της Κυκλικής Οικονομίας στις ελληνικές επιχειρήσεις

Έρευνα του Συμβουλίου ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και της EY Ελλάδος, για την ενσωμάτωση της Κυκλικής Οικονομίας στις μεγάλες και μεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις εκδηλώνουν ισχυρό ενδιαφέρον για την ενσωμάτωση της Κυκλικής Οικονομίας στο φάσμα των δραστηριοτήτων τους, ωστόσο σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας παραμένει η ελλιπής ενημέρωση, όπως επιβεβαιώνεται από έρευνα που διεξήγαγε το Τμήμα Υπηρεσιών Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY Ελλάδος εκ μέρους του Συμβουλίου ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Συγκεκριμένα, αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί την πρώτη πανελλαδικής εμβέλειας έρευνα για την Κυκλική Οικονομία, με τη συμμετοχή 216 μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων. Πρόκειται, επίσης, για το πρώτο βήμα αποτύπωσης του βαθμού ενσωμάτωσης των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας στο επιχειρηματικό μοντέλο των ελληνικών επιχειρήσεων. Παράλληλα, δίνει μία κατεύθυνση σε σχέση με τις δράσεις που θα μπορούσαν να αναληφθούν, ώστε να ενισχυθούν περαιτέρω οι παράγοντες που κινητοποιούν, ή να καμφθούν οι παράγοντες που αποτρέπουν ή δυσκολεύουν τις εταιρείες στην ενσωμάτωση των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας.

Ένα «πράσινο μοντέλο ανάπτυξης» για το μέλλον της Ελλάδας

H Κυκλική Οικονομία είναι ένα «πράσινο μοντέλο ανάπτυξης» και αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο του νέου ευρωπαϊκού και παγκόσμιου οικονομικού μοντέλου. Η επάρκεια φυσικών πόρων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την οικοδόμηση του μέλλοντος και μπορεί να επιτευχθεί μέσω της αξιοποίησης του μοντέλου της Κυκλικής Οικονομίας – ενός οικονομικού συστήματος που αποσκοπεί στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την παραγωγή και κατανάλωση πρώτων υλών και υλικών, και στη διατήρηση όσο γίνεται περισσότερο της αξίας τους εντός της οικονομίας.

Αφετηρία της Κυκλικής Οικονομίας, η οποία καλείται να υποκαταστήσει το οικονομικό μοντέλο του παρελθόντος – τη γραμμική οικονομία – αποτελεί το γεγονός ότι οι πόροι του πλανήτη δεν είναι ανεξάντλητοι, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η κάλυψη των αναγκών των μελλοντικών γενεών, που εκφράζεται από την αρχή της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Η Κυκλική Οικονομία αποτελεί στρατηγικό πυλώνα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (EU Green Deal), ένα σύνολο πολιτικών πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και μέσο για την επίτευξη των κύριων στόχων της, όπως η κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και η οικονομική ανάπτυξη αποσυνδεδεμένη από τη χρήση πόρων. Η μετάβαση προς την Κυκλική Οικονομία προϋποθέτει οτιδήποτε μέχρι πρότινος θεωρούταν «απόβλητο» να μετατρέπεται εκ νέου σε πρώτη ύλη, ώστε να επιστραφεί ξανά στην παραγωγική αλυσίδα.

Στο πλαίσιο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη τις ολοένα και πιο απαιτητικές νομοθετικές εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς την ενσωμάτωση των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας, προκύπτει μία αδήριτη ανάγκη για να επιταχύνει η Ελλάδα τη μετάβασή της προς μία Κυκλική Οικονομία. Σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια αυτής της μετάβασης διαδραματίζει και η ενσωμάτωση των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας από τις ελληνικές επιχειρήσεις, κύριο αντικείμενο της έρευνας της EY Ελλάδος εκ μέρους του Συμβουλίου ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Βασικά ευρήματα

Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας προέκυψαν τέσσερα βασικά συμπεράσματα:

1. Ελλιπής ενημέρωση των επιχειρήσεων για την Κυκλική Οικονομία

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις, συγκεκριμένα το 53%, δηλώνουν ότι δεν είναι επαρκώς ενημερωμένες ή έχουν περιορισμένες γνώσεις σχετικά με την Κυκλική Οικονομία. Ωστόσο, υψηλότερο ποσοστό ενημέρωσης σημειώνεται στις μεγάλες επιχειρήσεις (71%) και στις επιχειρήσεις-μέλη του ΣΕΒ (55%), οι οποίες, όπως διαπιστώνεται, αναλαμβάνουν περισσότερες πρωτοβουλίες όσον αφορά την Κυκλική Οικονομία.

2. Οι ελληνικές επιχειρήσεις επιδεικνύουν ισχυρό ενδιαφέρον για την ενσωμάτωση πρωτοβουλιών στην κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας

Οι περισσότερες επιχειρήσεις δηλώνουν πρόθυμες να επενδύσουν πόρους στην ανάπτυξη ή την ωρίμανση επιχειρηματικών σχεδίων, με τις μεσαίες μάλιστα να παρουσιάζουν ισχυρότερη δυναμική από τις μεγαλύτερες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το 60% των επιχειρήσεων δηλώνουν πως θα βρίσκονται σε προηγμένο στάδιο εντός των επόμενων 2 ετών, ωστόσο επί του παρόντος, σε προηγμένο στάδιο βρίσκονται μόλις το 38%. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δυναμική μετάβασης σε προηγμένο στάδιο, φαίνεται να είναι μεγαλύτερη στις μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, από 29% στο 53%. Αντίστοιχα, οι μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ βρίσκονται ήδη σε πιο ανεπτυγμένο στάδιο, δηλώνουν πρόθυμες να συνεχίσουν τη μετάβαση, από 58% στο 74%.

3. Οι δομικές ελλείψεις λειτουργούν ανασταλτικά για τις επιχειρήσεις

Σε εξωγενείς παράγοντες που σχετίζονται με το ευρύτερο πλαίσιο της Κυκλικής Οικονομίας αφορούν οι δύο από τις τέσσερις σημαντικότερες προκλήσεις, καθώς σύμφωνα με την έρευνα, οι επιχειρήσεις επισημαίνουν ως κύριους ανασταλτικούς παράγοντες στην ανάπτυξη ή την ωρίμανση επιχειρηματικών σχεδίων, την ανεπάρκεια υποδομών και το έλλειμα τυποποίησης και τεχνικών προδιαγραφών.

4. Ευκαιρίες για επιτάχυνση της μετάβασης

Η προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, η επιμόρφωση και επιβράβευση των καταναλωτών, όπως και η αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων για την παροχή κινήτρων που ενθαρρύνουν την εφαρμογή των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας, αναγνωρίζονται οριζόντια από τις επιχειρήσεις ως ευκαιρίες που θα συμβάλλουν στην επιτάχυνση της ανάπτυξης ή της ωρίμανσης των επιχειρηματικών σχεδίων. Ταυτόχρονα, η δημιουργία συνεργειών στην αλυσίδα αξίας, προκρίνεται ως άμεση προτεραιότητα από τις μεσαίες επιχειρήσεις.

10 προτάσεις για την ενσωμάτωση της Κυκλικής Οικονομίας

Τα βασικά ευρήματα της έρευνας, αναδεικνύουν την ανάγκη ενημέρωσης των επιχειρήσεων σε θέματα Κυκλικής Οικονομίας, τη δυναμική που παρατηρείται στην πρόθεση μετάβασής τους, αλλά και τις ελλείψεις και τις ευκαιρίες που αναγνωρίζουν, καθολικά, ανεξαρτήτως κριτηρίου.

Οι προτάσεις που παρουσιάζονται παρακάτω, απευθύνονται στο σύνολο της επιχειρηματικής κοινότητας ή/και στην Πολιτεία, με στόχο τη βελτίωση του πλαισίου ενσωμάτωσης της Κυκλικής Οικονομίας και την ενδυνάμωση των επιχειρήσεων για την αναγκαία μετάβαση.