Η σημασία των αυξημένων επιπέδων πολιτικού κινδύνου, για τις επιχειρήσεις το 2021

Το 2021 αναμένεται να είναι μία χρονιά όπως καμία άλλη. Τα στελέχη των επιχειρήσεων πρέπει να προετοιμαστούν για 10 βασικούς κινδύνους – από τη γεωπολιτική του COVID-19, έως τις κοινωνικές αναταραχές.Το 2021 αναμένεται να είναι μία χρονιά όπως καμία άλλη. Τα στελέχη των επιχειρήσεων πρέπει να προετοιμαστούν για 10 βασικούς κινδύνους – από τη γεωπολιτική του COVID-19, έως τις κοινωνικές αναταραχές.

Το 2020, ο πολιτικός κίνδυνος παγκοσμίως άγγιξε τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών, και αναμένεται να παραμείνει σε αυτά και αυτή τη χρονιά. Η πανδημία του COVID-19, σε συνδυασμό με τις εμπορικές εντάσεις, την κλιματική αλλαγή και μια σειρά άλλων παραγόντων, καταδεικνύουν ότι οι πιθανότητες να επηρεαστούν οι επιδόσεις των εταιρειών, των αγορών ή των οικονομιών, από πολιτικές αποφάσεις, γεγονότα ή συνθήκες, είναι οι υψηλότερες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο κορυφαίος πολιτικός κίνδυνος για το 2021 είναι ο COVID-19, o οποίος έχει ήδη προκαλέσει πρωτοφανείς κυβερνητικές αντιδράσεις. Οι πανδημίες είναι εγγενώς γεωπολιτικά γεγονότα, καθώς αφορούν ζητήματα, όπως η εθνική ασφάλεια, η παγκόσμια ηγεσία, η διεθνής συνεργασία και ο διεθνής ανταγωνισμός. Σε πολλές χώρες, ο COVID-19 έχει, επίσης, επιδεινώσει τις εντάσεις γύρω από την οικονομική ανισότητα, την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και την κοινωνική δικαιοσύνη. Εκτός από κρίση της δημόσιας υγείας, η πανδημία έχει μετατραπεί και σε γεγονός πολιτικού κινδύνου σε παγκόσμια κλίμακα, και επηρεάζει άμεσα και τους 10 κορυφαίους πολιτικούς κινδύνους που εντόπισε το Geostrategic Business Group της EY, για το 2021:

1.      Η γεωπολιτική του COVID-19
2.      Η διάσπαση της αλληλεξάρτησης ΗΠΑ-Κίνας
3.      Η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία
4.      Η άνοδος του νέο-κρατισμού
5.      Οι αναζωογονημένες πολιτικές ατζέντες για το κλίμα
6.      Η γεωπολιτική της τεχνολογίας και των δεδομένων
7.      Η επανευθυγράμμιση της πολιτικής των ΗΠΑ
8.      Το σημείο καμπής για το χρέος των αναδυόμενων αγορών
9.      Η γεωπολιτική δυναμική στον Ινδο-Ειρηνικό
10.      Ακόμη ένα κύμα κοινωνικών αναταραχών

Ο COVID-19 δε θα επηρεάσει μόνο αυτούς τους διακριτούς πολιτικούς κινδύνους το 2021, αλλά θα δημιουργήσει, επίσης, υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας σχετικά με το πολιτικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις. Οι κυβερνήσεις αναπτύσσουν γρήγορα πολιτικές αντιμετώπισης της πανδημίας, αναπροσαρμόζοντάς τες σε πραγματικό χρόνο. Η αβεβαιότητα ενός τόσο ρευστού πολιτικού περιβάλλοντος, σχεδόν σε όλες τις χώρες, θα θέσει εμπόδια στην ανάπτυξη και την εκτέλεση των στρατηγικών των επιχειρήσεων. Επομένως, καθίσταται πιο σημαντικό από ποτέ, οι επιχειρήσεις να παρακολουθούν με προσοχή τους πολιτικούς κινδύνους, για τον εντοπισμό πιθανών ευκαιριών και προκλήσεων, στη διάρκεια αυτού του έτους.

Οι πολιτικοί κίνδυνοι που θα πρέπει να παρακολουθήσετε το 2021

Η γεωπολιτική του COVID-19 θα διαμορφώσει το παγκόσμιο επιχειρηματικό περιβάλλον το 2021. Ο εμβολιαστικός εθνικισμός, οι έλεγχοι επί των εξαγωγών, οι περιορισμοί στη διασυνοριακή μετακίνηση των ανθρώπων και οι επιμέρους πολιτικές συνέπειες της πανδημίας, θα δημιουργήσουν πολιτικούς κινδύνους, διεθνώς. Επομένως, η πανδημία τροφοδοτεί την ανάγκη για επανεξέταση των αλυσίδων εφοδιασμού, των επιλογών των επιχειρήσεων όσον αφορά το ανθρώπινο κεφάλαιο, καθώς και των προσεγγίσεων για την οικοδόμηση επιχειρησιακής ανθεκτικότητας.

Η πολιτική των μεγάλων δυνάμεων – ιδιαίτερα η διάδραση μεταξύ των ΗΠΑ, της ΕΕ και της Κίνας – θα παίξει μεγάλο ρόλο και το 2021. Η Κίνα και οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να προσπαθούν να απεμπλακούν από τη στρατηγική τους αλληλεξάρτηση, εν μέσω μιας τεταμένης εμπορικής σχέσης, τεχνολογικού ανταγωνισμού, ανταγωνιστικών βιομηχανικών πολιτικών και τριβών σε περιοχές υπό κινεζική κυριαρχία. Παράλληλα, η ΕΕ θα αξιοποιήσει τις εμπορικές, επενδυτικές και βιομηχανικές πολιτικές της, καθώς και την ικανότητά της να διαμορφώνει τους παγκόσμιους κανόνες και τα διεθνή πρότυπα, για να προσπαθήσει να εξασφαλίσει στρατηγική αυτονομία.

Οι επιχειρήσεις θα βρεθούν αντιμέτωπες, επίσης, με αρκετές σημαντικές τάσεις και αλλαγές στο ρυθμιστικό και το πολιτικό πλαίσιο. Ο κόσμος θα εισέλθει σε μια εποχή νέο-κρατισμού, καθώς ο COVID-19 συνεχίζει να εντείνει τη συζήτηση για αυτονομία, ωθώντας πολλές χώρες στον επαναπατρισμό της παραγωγής ή τη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού. Επιπλέον, είναι πιθανό να υπάρξουν φιλόδοξες ατζέντες για την κλιματική πολιτική, ως μέρος των σχεδίων τόνωσης της οικονομίας εξαιτίας των συνεπειών του COVID-19. Όλο και περισσότερες χώρες ανακοινώνουν στόχους για μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα, ασκώντας αυξανόμενη πίεση στις υπόλοιπες για την ανάληψη αντίστοιχων δράσεων, θέτοντας, παράλληλα, τον πήχη ψηλά για τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP26), τον Νοέμβριο του 2021. Η γεωπολιτική της τεχνολογίας και των δεδομένων θα διαμορφωθεί από την αυξανόμενη απόκλιση των τεχνολογικών προτύπων και τον πολλαπλασιασμό των κανονισμών για την προστασία των ιδιωτικών δεδομένων και τη ρύθμιση των τεχνολογιών εντοπισμού, ενώ η ψηφιακή φορολογία και η επιβολή αντιμονοπωλιακών κανονισμών θα διαμορφώσουν τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό.

Η νέα κυβέρνηση Μπάιντεν θα επανευθυγραμμίσει την πολιτική των ΗΠΑ το 2021. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν έχει προαναγγείλει την ενίσχυση των βιομηχανικών και περιβαλλοντικών πολιτικών, ενώ αυξημένη ρευστότητα αναμένεται όσον αφορά και τη μεταναστευτική, την αντιμονοπωλιακή και την εμπορική πολιτική. Οι επιχειρήσεις πρέπει να αναμένουν μία μετατόπιση των αλυσίδων εφοδιασμού και της παραγωγής προς τις ΗΠΑ, ενώ οι «πράσινοι κλάδοι» θα έχουν διευρυμένες ευκαιρίες ανάπτυξης και επενδύσεων.

Η βιωσιμότητα του χρέους των αναδυόμενων αγορών, πιθανότατα θα φτάσει σε ένα σημείο καμπής το 2021. Οι αδυναμίες χρηματοδότησης αναμένεται να είναι ισχυρότερες στη Βραζιλία, την Ινδία, το Μεξικό και τη Νότια Αφρική. Παρά τις διεθνείς προσπάθειες, η επίλυση του χρέους είναι πιθανό να περιπλεχθεί από τον COVID-19 και τη γεωπολιτική δυναμική. Οι προοπτικές ανάπτυξης σε αγορές-κλειδιά θα μπορούσαν να δεχθούν ένα ισχυρό πλήγμα, παρά την ενδεχόμενη αύξηση των οικονομικών και φορολογικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων.

Ο Ινδο-Ειρηνικός εξελίσσεται στην κεντρική αρένα του παγκόσμιου ανταγωνισμού τον 21ο αιώνα, όπως καταδεικνύουν οι πρόσφατες εντάσεις μεταξύ Ινδίας και Κίνας, και Αυστραλίας και Κίνας, μεταξύ άλλων. Η γεωπολιτική στον Ινδο-Ειρηνικό πιθανότατα θα είναι ακόμη πιο ρευστή το 2021, καθώς οι μεγάλες και οι μεσαίες δυνάμεις γίνονται πιο αποφασιστικές στη διαμόρφωσή της, την ίδια στιγμή που ισορροπούν μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Οι κυβερνητικές παρεμβάσεις θα επηρεάσουν τις αναπτυξιακές και επενδυτικές στρατηγικές στην περιοχή, ενώ οι εμπορικές συμφωνίες και οι θαλάσσιες πολιτικές θα μπορούσαν να αναδιαμορφώσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού.

Τέλος, οι συνθήκες είναι ώριμες για ακόμη ένα κύμα κοινωνικών αναταραχών. Πέντε βασικά ζητήματα είναι πιθανό να παρακινήσουν τους διαδηλωτές το 2021: οι περιορισμοί εξαιτίας της πανδημίας, οι ανισότητες, η κοινωνική δικαιοσύνη, η κλιματική αλλαγή και τα θέματα διακυβέρνησης. Οι διαδηλώσεις ενδέχεται να προκαλέσουν διαταραχές στις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Επιπλέον, οι αυξημένες προσδοκίες των ενδιαφερομένων μερών θα μπορούσαν να ενισχύσουν τους κινδύνους φήμης για τις επιχειρήσεις.

Γεωστρατηγικές προτεραιότητες για τη διαχείριση των κινδύνων

Πώς πρέπει οι επιχειρήσεις να διαχειριστούν αυτούς τους πολιτικούς κινδύνους; Ενώ τα συγκεκριμένα γεωστρατηγικά ζητήματα διαφέρουν για τον καθένα, υπάρχουν πέντε γενικές δράσεις που πρέπει να αναλάβουν οι επικεφαλής των επιχειρήσεων, για τη διαχείριση του πολιτικού κινδύνου το 2021:

1. Παρακολουθήστε ενεργά το περιβάλλον πολιτικού κινδύνου της εταιρείας σας.

Συμπεριλάβετε τους πολιτικούς κινδύνους στο μητρώο κινδύνων της επιχείρησής σας ή σε άλλες διαδικασίες προσδιορισμού κινδύνων και, στη συνέχεια, παρακολουθήστε τους ενεργά, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Αυτό θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό το 2021, δεδομένου του υψηλού επιπέδου πολιτικής αβεβαιότητας που προκαλεί ο COVID-19. Δύο βασικοί κίνδυνοι που χρήζουν παρακολούθησης, καθώς είναι πιθανό να εξελιχθούν όσο προχωρά το έτος, είναι η επανευθυγράμμιση της πολιτικής των ΗΠΑ και η κατάσταση του χρέους σε ποικίλες αναδυόμενες αγορές.

2. Αξιολογήστε πώς αυτοί οι πολιτικοί κίνδυνοι θα μπορούσαν να επηρεάσουν την επιχείρησή σας.

Μοντελοποιήστε την επίδραση πιθανών γεγονότων πολιτικού κινδύνου σε βασικές επιχειρηματικές λειτουργίες, όπως τα έσοδα, η αλυσίδα εφοδιασμού, τα δεδομένα και η πνευματική ιδιοκτησία. Η τακτική αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο οι εξελισσόμενες σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας επηρεάζουν την επιχείρησή σας, είναι, επίσης, συνετή. Η γεωπολιτική της τεχνολογίας και των δεδομένων απαιτεί εξίσου ενδελεχή αξιολόγηση, καθώς ορισμένα στελέχη μπορεί να μη γνωρίζουν πόσο διαδεδομένες ενδέχεται να είναι οι επιπτώσεις της στην επιχείρησή τους.

3. Ενσωματώστε την ανάλυση πολιτικού κινδύνου στις στρατηγικές αποφάσεις.

Χρησιμοποιήστε την ανάλυση σεναρίων σχετικά με τους πολιτικούς κινδύνους, για να αποτυπώσετε την αβεβαιότητα που σχετίζεται με την πορεία τους τα επόμενα χρόνια και να λάβετε ενημερωμένες στρατηγικές αποφάσεις – συμπεριλαμβανομένων της εισόδου και εξόδου από μία αγορά, των συγχωνεύσεων και εξαγορών, καθώς και άλλων συναλλαγών. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στο σημερινό περιβάλλον, στο οποίο ο COVID-19 λειτουργεί ως μεγάλος επιταχυντής γεωπολιτικών τάσεων. Για παράδειγμα, η έκβαση των γεωπολιτικών ανακατατάξεων στον Ινδο-Ειρηνικό και της επιδίωξης στρατηγικής αυτονομίας από την ΕΕ το 2021, είναι πιθανό να επηρεάσουν το παγκόσμιο επιχειρηματικό περιβάλλον τα επόμενα χρόνια.

4. Επικοινωνήστε και συντονίστε τη διαχείριση πολιτικών κινδύνων κατά μήκος της επιχείρησης.

Όπως αποκαλύπτεται στην έρευνα Geostrategy in Practice 2020, πολύ συχνά, η αναγνώριση, η αξιολόγηση και η διαχείριση του πολιτικού κινδύνου, γίνεται κατακερματισμένα από τα επιμέρους τμήματα της επιχείρησης. Οι επιχειρήσεις πρέπει να αξιοποιήσουν τις διατμηματικές ομάδες και τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τη διαχείριση σχετικών με τον COVID-19 κρίσεων, για να διευκολύνουν την αποτελεσματικότερη επικοινωνία αναφορικά με τους πολιτικούς κινδύνους που απορρέουν από την πανδημία. Αυτός ο συντονισμός θα πρέπει, επίσης, να συμβάλει στην ενίσχυση της επιχειρησιακής ευελιξίας – ακόμη μια δεξιότητα που ενισχύεται από την πανδημία.

5. Αξιοποιήστε τις σχέσεις σας με τα ενδιαφερόμενα μέρη, για να διαχειριστείτε τον πολιτικό κίνδυνο.

Η κοινή γνώμη και οι πολιτικές παρεμβάσεις θα συνεχίσουν να στοχεύουν τις επιχειρήσεις, αναφορικά με μία πλειάδα θεμάτων. Ωστόσο, οι σχέσεις της επιχείρησής σας με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους υπαλλήλους, τους πελάτες, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), τις κοινωνικές ομάδες και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, μπορούν να αξιοποιηθούν για τη διαχείριση των πολιτικών κινδύνων – μετατρέποντας, συχνά, τις πιθανές προκλήσεις, σε ευκαιρίες. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις ρευστές πολιτικές για την κλιματική αλλαγή, τον νέο-κρατισμό που διαμορφώνει τις εγχώριες οικονομίες, όπως και τις αυξημένες κοινωνικές αναταραχές σε διάφορες αγορές. Οι εταιρείες πρέπει να εμπλέκουν προληπτικά τα ενδιαφερόμενα μέρη στη διαχείριση αυτών των θεμάτων.