Μια σειρά μεγάλων προκλήσεων και η ευκαιρία του reshoring
Συγχρόνως, η βιομηχανία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πλήθος σημαντικών προκλήσεων. Τις διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες που προκάλεσε η πανδημία ακολούθησαν οι επιτακτικές ελλείψεις πρώτων υλών και εξαρτημάτων, και η εκτίναξη του κόστους της ενέργειας. Οι γεωπολιτικές αναταραχές, όπως οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα, και οι εντάσεις στη Διώρυγα του Σουέζ, οδηγούν σε αυξήσεις των ναύλων και περιπλέκουν περαιτέρω την παγκόσμια εμπορική δυναμική. Παράλληλα, η ανάγκη της μετάβασης της βιομηχανίας προς τη βιώσιμη ανάπτυξη παραμένει επιτακτική όσο ποτέ. Οι ελλείψεις σε εξειδικευμένο, αλλά και ανειδίκευτο ανθρώπινο δυναμικό ενισχύονται και δυσχεραίνουν αυτή την προσπάθεια. Τέλος, οι ταχέως μεταβαλλόμενες συνήθειες και προσδοκίες των καταναλωτών εντείνουν την ανάγκη για ευελιξία και προσαρμοστικότητα των βιομηχανικών επιχειρήσεων, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν σε απρόβλεπτες μεταβολές της ζήτησης.
Την ίδια ώρα, οι εμπειρίες των τελευταίων ετών, οδήγησαν πολλές επιχειρήσεις να επανεξετάσουν την καθιερωμένη λογική της μετατόπισης της παραγωγής σε αναπτυσσόμενες αγορές χαμηλού κόστους, καθώς έρχονται στην επιφάνεια σημαντικοί κίνδυνοι, όπως διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, αυξημένο κόστος μεταφοράς, αργοί χρόνοι παράδοσης και αυξημένη έκθεση στις συνέπειες εμπορικών συγκρούσεων και φυσικών καταστροφών. Για την ελληνική βιομηχανία, η αναδυόμενη αυτή τάση της επιστροφής βιομηχανικών δραστηριοτήτων πιο κοντά στις εγχώριες αγορές των μεγάλων επιχειρήσεων ή σε γειτονικές χώρες – το λεγόμενο “reshoring” – αποτελεί σημαντική ευκαιρία.
Η τάση του reshoring συνδέεται και με την επιτακτική ανάγκη της αντιμετώπισης των στρατηγικών εξαρτήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα σε κρίσιμες πρώτες ύλες, μέταλλα και μεταλλεύματα, των οποίων η παραγωγή ή εξόρυξη πραγματοποιείται σήμερα κυρίως σε αναδυόμενες αγορές.
Τα τρία κρίσιμα στοιχήματα της ελληνικής βιομηχανίας
Για να μπορέσει η ελληνική βιομηχανία να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις του αύριο και να αξιοποιήσει την ευκαιρία του reshoring, οφείλει να κερδίσει τρία μεγάλα στοιχήματα:
Ι. Επένδυση στη «βιομηχανική αριστεία», δηλαδή επιδίωξη παραγωγής υψηλής ποιότητας μέσω της βελτιστοποίησης των διαδικασιών, των τεχνολογιών και των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.
ΙΙ. Προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού, για τη μετάβαση στο εργοστάσιο του μέλλοντος.
ΙΙΙ. Μετάβαση σε ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, που θα δημιουργεί μακροπρόθεσμη αξία για τις ίδιες τις επιχειρήσεις, αλλά και το περιβάλλον και την κοινωνία.
Και τα τρία αυτά στοιχήματα συνδέονται άμεσα με την ανάγκη ανάπτυξης των γνώσεων και των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.
Τι λένε οι ελληνικές βιομηχανίες
Σχετικά με τις προοπτικές της βιομηχανίας για την επόμενη τριετία,
58%δηλώνουν αισιόδοξοι ή πολύ αισιόδοξοι.
Ωστόσο, ενώ το 46% των ερωτηθέντων εκτιμούν ότι αποτελεί ευκαιρία για ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, μόνο 28% πιστεύουν ότι είναι ευκαιρία για ανάπτυξη της δικής τους επιχείρησης.
Από τους ερωτηθέντες
46%εκτιμούν ότι το reshoring αποτελεί ευκαιρία για ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας
Παράλληλα, μόνο
28%πιστεύουν ότι το reshoring αποτελεί ευκαιρία για ανάπτυξη του δικού τους οργανισμού
Ως σημαντικότερες εξωτερικές προκλήσεις της τελευταίας τριετίας αναφέρονται το κόστος της ενέργειας και των καυσίμων (72%), τα ζητήματα του ανθρώπινου δυναμικού (65%), οι διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες (63%), και το κόστος των πρώτων υλών και υλικών παραγωγής (61%). Για την επόμενη τριετία, ως σημαντικότερη πρόκληση, με διαφορά, αναδεικνύεται το ανθρώπινο δυναμικό (73%). Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις ανησυχούν για τις προοπτικές εύρεσης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού με συγκεκριμένη εμπειρία και γνώση (85%), αλλά και ανειδίκευτου ή entry-level ανθρώπινου δυναμικού με βασικές δεξιότητες και προσόντα (62%).
Οι σημαντικότερες εξωτερικές προκλήσεις
της τελευταίας τριετίας:
Την επόμενη
τριετία:
Η μεγάλη πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην έρευνα δηλώνει ότι οι επιχειρήσεις τους έχουν εφαρμόσει δράσεις βιομηχανικής αριστείας (81%), ψηφιακού μετασχηματισμού (87%) και πρωτοβουλίες βιώσιμου μετασχηματισμού (87%), στη βιομηχανική τους δραστηριότητα. Ωστόσο, και στις τρεις περιπτώσεις, προκύπτει ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις υλοποιούν δράσεις κατά περίπτωση και όπου κρίνουν ότι χρειάζεται, σε μικρή κλίμακα, ή σε συγκεκριμένες επιχειρησιακές μονάδες, και όχι στο πλαίσιο ενός δομημένου προγράμματος ή μιας ευρύτερης στρατηγικής.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα προγράμματα βιομηχανικής αριστείας οι επιχειρήσεις χαρακτηρίζουν τον βαθμό επιτυχίας των δράσεών τους ως ικανοποιητικό (67%), υψηλό (20%) ή πολύ υψηλό (2%), ενώ ως σημαντικότερους παράγοντες για την επιτυχή υλοποίησή τους αναφέρουν τη δέσμευση και υποστήριξη από την ανώτατη διοίκηση (76%) και την υψηλή συμμετοχή του ανθρώπινου δυναμικού (57%). Οι περισσότερες δράσεις που έχουν αναληφθεί αφορούν τις λειτουργικές περιοχές της παραγωγής (90%) και της ποιότητας (69%).
Σημαντικότεροι παράγοντες για την επιτυχή υλοποίηση προγραμμάτων βιομηχανικής αριστείας:
Ως προς τις δράσεις ψηφιακού μετασχηματισμού, οι ερωτηθέντες εκτιμούν ότι σημαντικότεροι στόχοι που επιτεύχθηκαν είναι η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας (43%) και η βελτίωση της βιομηχανικής απόδοσης (41%). Ψηφιακές λύσεις ή συστήματα που έχουν ήδη ενσωματώσει ή ενσωματώνουν σήμερα περιλαμβάνουν, κυρίως, συστήματα διαχείρισης αποθήκης (WMS – 62%), εφαρμογές MES/MOM/δεδομένα παραγωγής σε πραγματικό χρόνο (47%) και τεχνικές ανάλυσης προβλεπτικής συντήρησης (41%). Για την επόμενη τριετία, ως πρώτες προτεραιότητες αναδεικνύονται οι τεχνικές ανάλυσης προβλεπτικής συντήρησης (45%), και η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) και ανάλυση δεδομένων (43%).
Οι σημαντικότεροι στόχοι που επιτεύχθηκαν με την εφαρμογή
δράσεων ψηφιακού μετασχηματισμού:
Οι επιχειρήσεις φαίνεται ότι έχουν αφουγκραστεί την ολοένα και αυξανόμενη ανάγκη για χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς το 83% σχεδιάζουν να υλοποιήσουν λύσεις βασισμένες στην τεχνητή νοημοσύνη. Κατά τα επόμενα τρία χρόνια, οι επιχειρήσεις σχεδιάζουν να την αξιοποιήσουν ιδιαίτερα στον προγραμματισμό της παραγωγής (46%), τον έλεγχο ποιότητας (43%), την προβλεπτική συντήρηση (38%), τη διαχείριση αποθεμάτων (37%) και τη βελτιστοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας (36%).
Σχετικά με την κυβερνοασφάλεια, ένας στους τέσσερις ερωτηθέντες (23%) ανέφερε ότι οι οργανισμοί τους διαθέτουν ισχυρές υποδομές και διαδικασίες κυβερνοασφάλειας, ενώ 43% δήλωσαν ότι έχουν υλοποιηθεί σημαντικές πρωτοβουλίες για την προστασία των λειτουργιών.
Σύμφωνα με τη μελέτη,
83%σχεδιάζουν να υλοποιήσουν λύσεις βασισμένες στην τεχνητή νοημοσύνη.
Σχετικά με την κυβερνοασφάλεια,
23%ανέφεραν ότι οι οργανισμοί τους διαθέτουν ισχυρές υποδομές και διαδικασίες.
Τέλος, ως προς τις πρωτοβουλίες βιώσιμης ανάπτυξης, ως σημαντικότεροι στόχοι που έχουν επιτευχθεί, αναφέρθηκαν η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος (68%), η ενεργειακή αποδοτικότητα (60%) και η συμμόρφωση με τους υφιστάμενους και επερχόμενους κανονισμούς ESG και τις αναφορές βιωσιμότητας (57%). Κύριες περιοχές όπου έχουν ήδη υλοποιηθεί σημαντικές δράσεις είναι η διαχείριση αποβλήτων και η κυκλική οικονομία (87%), καθώς και η ενεργειακή αποδοτικότητα και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (79%).
Κύριες περιοχές όπου έχουν υλοποιηθεί δράσεις σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη:
Περίληψη
Η μελέτη που εκπόνησαν από κοινού η ΕΥ Ελλάδος και ο ΣΕΒ σύνδεσμος επιχειρήσεων και βιομηχανιών αναλύει τις τάσεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η βιομηχανία σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Στο πλαίσιο της μελέτης καταγράφηκαν οι απόψεις 112 εκπροσώπων βιομηχανικών επιχειρήσεων στη χώρα μας, σε τρία καίρια ζητήματα: τη βιομηχανική αριστεία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
